بررسي و تحليل قصۀ حضرت آدم(ع) در قرآن با رويكرد به نظريۀ رمزگان هاي پنج گانۀ رولان بارت و آراء مفسران شيعي

نشانه‌شناسي تأثير برجسته‌اي در تحليل ابعاد پرداخته ‌نشدۀ متون دارد. در اين نظام، رمزگان‌ها داراي اهميت ويژه‌اي هستند. در اين زمينه، آراء رولان بارت از اعتبار بيشتري برخوردار است. او رمزگان‌ها را به پنج نوع كنشي، هرمنوتيكي، نمادين، معنابُني و فرهنگي تقسيم مي‌كند. به اين واسطه، امكان ارائۀ تحليلي متقن از لايه‌هاي ثانويه و زيرين متن فراهم مي‌شود. در مقالۀ پيش‌رو، با استناد به منابع كتابخانه‌اي و روش توصيفي تحليلي و با كاربست نظريۀ رمزگان بارت، قصۀ آدم(ع) در قرآن با نگاهي به آراء مفسران شيعي كاويده شده‌ است تا به اين پرسش اصلي پاسخ داده شود كه اغراض ثانويه از بازگويي اين روايت ديني چه بوده و روايت در بازتوليد معاني مختلف چه تأثيري داشته است؟ نتايح تحقيق نشان مي‌دهد كه بازتاب رمزگان‌ فرهنگي در آيات مرتبط، حاكي از نمود گستردۀ ايدئولوژي و بينامتنيت ديني براي پيشبرد روايتها است. رمزگان هرمنوتيكي در كشف ابعاد مبهم روايت براي فرشتگان در ابتدا و مخاطبان در سطح ثانويه مؤثر بوده است. تقابل‌هاي دوگاني در رمزگان نمادين، بر رويارويي دائمي نيكي و بدي متمركز است. بررسي رمزگان‌هاي معنابني در آيات نشان مي‌دهد كه قصه‌پرداز با استفاده از واژه‌ها و عبارات ديني، نظام دلالتي مطلوبش را شرح داده و با هدف تقويت بينش مخاطبان، به معرفي شخصيت‌هاي روايت پرداخته است. همچنين، رمزگان كنشي در بازنمايي تحولات معرفتي آدم(ع) و حوا تأثير مطلوب داشته است.