تأثير اقليم بر سازمان فضايي مسكن روستايي بر اساس نظريه نحو فضا (مورد مطالعه: روستاهاي استان آذربايجان شرقي)

مساكن روستايي جديد به سرعت درحال تغيير چهره دادن و شبيه شدن به معماري شهري هستند. دراين روند تنوع اقليمي حاكم بر سطح مناطق مختلف ناديده گرفته شده و عموماً مساكن روستايي با سازمان فضايي يكسان براي مناطق اقليمي متنوع ساخته مي‌شود. هدف از اين پژوهش، شناخت سازمان فضايي مسكن روستايي استان آذربايجان‌شرقي بر اساس تنوع اقليمي حاكم بر اين استان است. در پژوهش اخير از روش تحليلي نحو فضايي (چيدمان فضايي)، به منظور بررسي سازمان فضايي مسكن روستايي استفاده شده است. براي انتخاب نمونه‌هاي مورد بررسي، ابتدا روستاهاي مورد مطالعه بر مبناي پهنه‌بندي اقليمي استان به روش خوشه‌اي به تعداد 9 مورد گزينش شده و سپس تمام خانه‌هاي بومي موجود در روستاهاي منتخب مورد برداشت دقيق ميداني قرار گرفته‌اند. تجزيه و تحليل اطلاعات حاصل از مطالعات ميداني اين خانه‌ها به وسيله نرم‌افزار «دپت مپ» و «ايگراف» بوده است. برخلاف تصور رايج مبني بر حضور همزمان سه الگوي فضاي باز، نيمه باز و پوشيده در مساكن روستايي استان، الگوي حاكم بر ارتباط فضايي خانه‌هاي روستايي استان از تركيب فضاهاي باز و پوشيده تشكيل‌شده‌است كه به ندرت و با معتدل شدن شرايط اقليمي در برخي از مناطق خاص، الگوي فضاي نيمه‌باز به اين سازمان افزوده مي‌شود. شرايط اقليمي بيشترين تاثير را بر روي مولفه هم‌پيوندي و عمق فضايي مساكن روستايي داشته است به طوري كه گونه‌هاي مساكن روستايي از منظر ميزان عمق و اندازه هم‌پيوندي به شرايط اقليمي مختلف پاسخ مي‌دهند. همچنين كمترين تأثير شرايط اقليمي مربوط به مؤلفه عرصه‌بندي خانه‌هاي روستايي است كه سلسله مراتب استقرار فضاهاي مختلف در آن‌ها تقريباً در سراسر استان يكسان است.