ارزيابي ابعاد (مفهومي، عملكردي و كالبدي) معماري كليساهاي صليبي از منظر اسلامي

يكي از مهم ترين دلايل انحرافات مكاتب بشري در شرق و غرب عالم، به خصوص جريان هاي نوگرايي (مُدرنيستي) و فرانوگرايي (پست مُدرنيستي) كه بعد از قرون وسطي و دوران رنسانس در فرهنگ غربي ايجاد شد؛ و تا زمان معاصر در جهان گسترش يافته است انحرافاتي است كه در اديان الهي به خصوص دين يهود و دين مسيح توسط معتقدان به اين اديان اتفاق افتاده است. منابع معتبر اسلامي (كلام الهي و سنت معصومين(س))، اين انحرافات را تبيين، تشريح و تحليل نموده است. نمونه اي از آن تحريفات، اعتقادات مسيحيان به مفاهيم (خدا، پيامبر، رابطه انسان با خداوند، پيامبر، علما، جامعه و طبيعت) است. در اين مقاله، تأثير اين انحرافات بر يكي از مهم ترين عناصر تمدن بشري يعني (نيايشگاه هاي انساني) و به عنوان نمونه خاص (كليساهاي صليبي) از منظر اسلامي، مبتني بر نظريه (سلام) مورد تفسير و تحليل قرار گرفته است. نظريه (سلام) فرآيندهاي انساني نظير ساختمان يك نيايشگاه را به طور كلي مبتني بر پنج مرحله (ايده ها، انگيزه ها و روش هاي هنرمند معمار، تا خلق كالبد اثر و تأثيرات اثر بر مخاطبين) تقسيم نموده است؛ و تأثير انحرافات هر مرحله را به مراحل بعدي تا خلق اثر معماري و تأثيرات آن مورد تفسير و تحليل قرار مي دهد. در اين نظريه اعلام مي شود كه پيامبران و مكاتب الهي منابع و مباني معصومانه اي را براي سه مرحله اوّل از فرآيندهاي انساني با عناوين (اعتقادات، احكام و اخلاق) ارائه نموده اند؛ و مرحله چهارم احتياج به اجتهاد تخصصي و خلق اثر توسط انسان ها در عالم طبيعت دارد. بنابراين اشكالات موجود در كالبد آثار تمدني و از جمله (كليساهاي صليبي) نتيجه انحرافات در (اعتقادات، احكام و اخلاق) ايجاد شده در فرهنگ مسيحي است. پژوهش حاضر بنيادي است؛ و روش تحقيق اين پژوهش اسنادي و مبتني بر منابع اوليه و ثانويه معتبر و مباني مستدل اسلامي (تحيلي وتفسيري) و نيز اناجيل چهارگانه و متون متقدم مسيحي است. در نتيجه گيري، تأثيرات انحرافات (اعتقادي، رفتاري و روشي) مسيحيان بر كالبد كليساهاي صليبي از ابعاد (ايده هاي هندسي فضايي، آرايه ها و نمادها) مورد ارزيابي و تحليل قرار گرفته است.