امكان شناخت انسان در آراء ياسپرس و جوادي آملي

ياسپرس، به عنوان فيلسوفي اگزيستانس، ذات و حقيقت انسان را اگزيستنس مي‌نامد و بر اين باور است كه شناخت من به عنوان اگزيستنس در فرآيند خودنگري تأمل در خويش انسان را به بيرون از خود كه همان امر متعالي است مي‌رساند. ياسپرس بر آن است كه اگزيستنس در لحظاتي از زندگي انسان به صورت تفسيرشده ظهور پيدا مي‌كند و با فراروي از درونِ مرزهاي سوژه به نحوي از بيرون از خود آگاهي مي‌يابد. از سوي ديگر در فلسفۀ اسلامي شناخت انسان امري ممكن و مقدور است و اين شناخت به نوعي در پيوند با امر متعالي تصوير شده است. جوادي آملي، به عنوان فيلسوفي مسلمان، به مسئلۀ انسان‌شناسي به طور ويژه پرداخته است. ديدگاه اصلي وي در شناخت انسان بر موضوع فطرت مبتني است. جوادي آملي، با بررسي راه‌هاي شناخت انسان، موضوع فطرت را پيش كشيده و، با برجسته كردن آن، ايدۀ انسان محكم و متشابه را طرح مي‌كند. بر خلاف ياسپرس، كه معتقد است اگزيستنس هرگز به يك شكل واحد و كلّي ظهور پيدا نمي‌كند و لذا هيچ نسخۀ يكساني براي شناخت انسان راهگشا نيست، جوادي آملي، با ترسيم ايدۀ انسان محكم، مسير شناخت حقيقي انسان را هموارتر مي‌كند. در رويكرد ياسپرس انسان با فراروي از حدّ خويش و در ارتباط با امر متعالي به درك اگزيستنس به نحو حضوري و وجودي دست مي‌يابد. همچنين در ديدگاه جوادي آملي بر رابطۀ حضوري خودشناسي و خداشناسي تأكيد شده است.