آيا ارجاع متعين به ساحت الهي ممكن است؟

يكي از چالش‌هاي حوزۀ زبان ديني به امكانِ جمع ميان فرض تعالي و فرض ارجاع متعارف ديني برمي‌گردد. فرض تعالي مدعي است كه ساحت الهي/مطلق به طور كامل از ساحت بشري/ممكن منفك است. فرض ارجاع متعارف ديني نيز مدعي است كه مي‌توان به ساحت الهي/مطلق به شكل متعيني ارجاع داد. ترديد در امكان جمعِ ميان اين دو از آنجا مي‌آيد كه گويا مدعايي در ذهن هست كه «اگر ساحتِ الهي/مطلق، به طور كامل از ساحتِ بشري/ممكن منفك باشد، آنگاه نمي‌توان به شكل متعيني به آن ارجاع داد». در اين مقاله، با تكيه بر استدلال مدل‌تئورتيك هيلاري پاتنم در حوزۀ متافيزيك، استدلالي به نفع اين مدعا ارائه مي‌شود كه به دنبال آن، تعارض ميان فرض تعالي و فرض ارجاع متعارف ديني به يك تعارض جدي تبديل مي‌شود، به گونه‌اي كه ديگر نمي‌توان اين دو را هم‌زمان و بدون هيچ تعديلي پذيرفت. در پايان نيز، از باب نمونه، سه راه برون‌رفت از اين تعارض ارائه مي‌شود. اين راه‌ها عبارت‌اند از (1) پلوراليسم درون‌گرا، (۲) نوعي الاهيات تنزيهي، و (۳) غيربشري دانستنِ زبان.