ارزيابي عملكرد الگوريتم كلوني زنبور ‌عسل در تحليل تناوب سيلاب

انتخاب تابع توزيع مناسب و تخمين پارامترهاي آن دو گام اساسي در برآورد دقيق تناوب سيلاب است. در اين مقاله براي بهبود تخمين پارامترهاي توابع توزيع، از مفهوم بهينه‌سازي الگوريتم فرا ابتكاري استفاده شده است. هدف از اين مقاله استفاده از الگوريتم كلوني زنبور ‌عسل (ABC) در راستاي برآورد پارامترهاي توابع توزيع رايج در تخمين سيلاب است. در اين راستا از سه آماره برازندگي، ضريب همبستگي، ضريب تشخيص و مجذور ميانگين مربعات خطا، براي مقايسه عملكرد اين الگوريتم با روش‌هاي متعارف تخمين پارامتر، حداكثر درست‌نمايي(ML)، گشتاورها (MOM) و گشتاور وزني احتمال (PWM)، استفاده شده است. منطقه مورد مطالعه حوضه‌ آبخيز بابل‌رود در حاشيه جنوبي درياي مازندران است كه داراي سوابق وقوع سيلاب است. تعداد شش ايستگاه هيدرومتري داراي آمار مشاهداتي دبي حداكثر سيلاب در منطقه شناسايي و داده‌هاي آنها در تحليل تناوب سيل شش تابع توزيع نرمال، گمبل، گاما، پيرسون نوع 3، مقادير حد و لجستيك مورد استفاده قرار گرفت. مقايسه عملكرد روش‌هاي ABC، ML، MOM و PWM در برآورد سه آماره برازندگي نشان مي‌دهد كه تابع توزيع پيرسون نوع 3 داراي بيشترين مقدار ميانگين ضريب همبستگي (0/97) با كمترين دامنه تغييرات (0/050/04) و تابع توزيع گاما داراي بيشترين مقدار ضريب تشخيص (0/93) با كمترين دامنه تغييرات (0/10) و همچنين كمترين مقدار مجذور ميانگين مربعات خطا (8/61) با كمترين دامنه تغييرات (14/33) است. درنهايت با جمع‌بندي نتايج به‌دست آمده است مي‌توان نتيجه گرفت كه الگوريتم كلوني زنبور ‌عسل عملكرد بهتري (مقادير بالاتر ضريب همبستگي و ضريب تشخيص و مقدار كمتر مجذور ميانگين مربعات خطا) از ساير روش‌هاي رايج در تخمين پارامترهاي توابع توزيع مطالعاتي در منطقه دارد.