تحليل معنايي «قريب» در قرآن با رويكرد با هم‌آيي جانشيني صفات الهي

«قرب» از مفاهيم غايت‌گرا درنظام باورهاي ديني است و صفت «قريب» به عنوان كيفيتي رمزآلود در قرآن، بر مقوله نزديكي پروردگار به انسان دلالت دارد. اين صفت الهي به شكل تكويني و همراه با آفرينش انسان بر او تجلي‌يافته و در قرآن در معناي فيزيكي، انتزاعي و متافيزيكي كاربرد داشته‌است. آيات مرتبط با نزديكي خداوند به بندگان، به مقام قربي عام اشاره مي‌نمايندكه در قالب افاضه حيات به انسان، احاطت، علم و آگاهي بر خطورات ذهني و قلبي و تدبير حاجات و نيازهاي مادي و تشريعي اوست. لذا خداوند به طور دائمي و مستمر بر احوال بندگان سميع، بصير، عليم بوده و مجيب حاجات اوست. اين مقاله به روش توصيفيتحليلي و با كمك روابط همنشين و جانشين، باهم‌آيي صفت «قريب» با ساير صفات الهي را مورد بررسي قرار داده تا به درك واضح‌تري از آن دستيابد.نتيجه حاصل اين است كه اگرچه بسامد اين واژه در قرآن به عنوان صفت خداوند، تنها 2 بار و با صفاتي چون مجيب و سميع بوده اما با پي‌جويي همنشين‌ها و جانشين‌هاي آن و نيز تحليل رابطه واژگاني، مي‌توان به اين نتيجه دست يافت كه پذيرش مسالت بندگان، سرعت پذيرش، حيلوله و علم و احاطت مستخرج از باهم آيي، بيانگر ربوبيت پروردگار است.