آنتولوژي بسمله، دريچه‌اي براي ايجاد هستي شناسي معارف قرآن

چكيده:هدف اين مقاله ارائه مدلي براي سازماندهي‏ معارف قرآن است كه بتوان به آساني از اين طريق به محتواي مورد نظر در حوزه معارف قرآن دست يافت. سؤال پژوهش اين است كه در عصر حاضر كه عصر انفجار اطلاعات و فضاي مجازي است آيا اين امكان وجود دارد كه معارف قرآن به گونه‏اي مديريت و سازماندهي شود تا كاربران و محققان بتوانند اطلاعات مورد نظر خود را در حوزه معارف قرآن با ويژگي سهولت، سرعت، دقت، جامعيت و مانعيت بازيابي كرده و با استفاده از تكنولوژي رايانه نقشه‏اي جامع و كامل از كليت معارف قرآن و يا نسبت به موضوعي خاص از اين حوزه را ترسيم نمايند؟ براي دستيابي به اين هدف و با روش توصيفي و تحليلي،سعي شده است آنتولوژي يكي از موضوعات معارف قرآن يعني موضوع «بسمله» تدوين گردد. يافته تحقيق بيانگر آن است كه تدوين آنتولوژي بسمله سبب گشته تا ارتباط وجود شناختي اين مفهوم با مفاهيم، موضوعات و عناوين ديگر هويدا گردد و در نتيجه، فهم جامع‏تر و كاملتري از حقيقت بسمله به دست آيد؛ بديهي است فهم يك مسئله، بدون توجه به موضوعات مرتبط با آن و نيز كشف دقيق، صريح و شفاف ارتباط ميان مفاهيم ، فهم ناقصي است. موضوعات مرتبط با بسمله كه از طريق آنتولوژي بسمله، كشف گرديده است عبارتند از: مسئله نجات، تجويد ،قرائت و قُرّا‏ء، ابتدا و انتهاي سوره، اسم الهي و اسم اعظم، جهر و اخفات نماز، صحت و بطلان نماز، پذيرش و رد دعا ، صحت و بطلان عمل، ادب سخن با پروردگار و...