تحليل و نقد ديدگاه صاحبنظران در نحو ۀ سازماندهي مباني تفاسير اجتهادي

يكي از موضوعات مهم و اساسي در مباني تفسير، نحوه‌ي چيدمان و سازماندهي است. سازماندهي ايده‌آل مباني تفسير بر اساس معارف الهي و بشري صورت مي‌پذيرد و معارف بشري هم بر اساس دو نوع نحوه دريافت و سه قسم راه وصول شكل ميگيرد: 1مبناي نقل: و 2 مبناي عقل. مبناي نقل شامل قرآن و سنت و مبناي عقل شامل گرايش استدلالي، ذوقي، علميتجربي و تاريخياجتماعي است. اصولي فقهي، كلامي و فلسفي زير مجموعه گرايش استدلالي و عرفاني و ادبي زير مجموعه گرايش ذوقي به شمار مي‌روند. اين پژوهش با روش تحليليانتقادي به ارزيابي ديدگاه‌هاي عميد زنجاني، عك، رومي، بابايي و رضايي اصفهاني روي آورده است. عمكلرد صاحبنظران فوق، نشان مي‌دهد كه دسته بندي و طبقه ‌بندي‌هاي ارائه شده با لغزش‌هايي همراه است و در اين زمينه ناكارآمد است. ضعف‌هاي آنان مربوط به كاستي در تعداد مباني تفسير، بي‌توجهي به چينش صحيح، گنجاندن تفسير به رأي و فهم شناسي در شمار سازماندهي، خلط حوزه معنايي موضوعات مختلف در سازماندهي، استفاده از شعبه هاي فرعي در جايگاه اصلي، تداخل انواع مباني تفسير، وجود ساختار مطلوب، بكارگيري استفاده انحصاري، عدم تمايز ميان انواع مباني تفسير و انواع تفسير است.