تأثير پيش‌تيمارهاي زيستي بر شاخص‌هاي جوانه‌زني و فيزيولوژيك گياهچه كدوي تخم كاغذي (Cucurbita pepo var. styriaca) تحت تنش شوري

مقدمه: شوري از مهم‌ترين عوامل زيان‌بار در نواحي خشك و نيمه‌خشك جهان است كه توليد گياه را تحت تأثير قرار مي‌دهد. ريزجانداران مي‌توانند نقش مهمي را در سازگاري گياهان به شرايط تنش ايفا كنند و با توليد هورمون‌هاي تحريك‌كننده رشد گياهي از قبيل سيتوكينين، اسيدجيبرليك، اكسين، اسيدهاي آمينه ويتامين‌هاي گروه B، به رشد بيشتر گياه كمك كرده و نقش مهمي در افزايش تحمل گياهان در شرايط نامساعد محيطي داشته باشند. مواد و روش‌ها: اين آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار در دانشگاه شاهد تهران اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل شوري در 4 سطح (صفر، 40، 80 و 120 ميلي‌مولار كلريد سديم) و پيش‌تيمار زيستي در هشت سطح (عدم تلقيح، تلقيح با قارچ Trichoderma harzianum سويه BI، تلقيح با كود زيستي ازتوبارور 1، تلقيح با كود زيستي فسفاته بارور 2، تلقيح با تلفيق قارچ و كود زيستي ازتوبارور 1، تلقيح با تلفيق قارچ و كود زيستي فسفاته بارور 2، تلقيح با تلفيق كودهاي زيستي ازتوبارور 1 و فسفاته بارور 2، تلقيح با تلفيقي از قارچ و كودهاي زيستي ازتوبارور 1 و فسفاته بارور 2) بودند. در اين آزمايش شاخص‌هاي جوانه‌زني، رنگيزه‌هاي گياهي، پرولين، ميزان سديم و پتاسيم، نشاسته، كربوهيدرات، هدايت الكتريكي و پروتئين محلول گياهچه مورد بررسي قرار گرفت.يافته‌ها: اثر متقابل پيش‌تيمار زيستي و شوري بر همه شاخص‌هاي مورد ارزيابي به‌جز كلروفيل b و آنتوسيانين در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. تيمار كود زيستي فسفاته بيشترين تأثير مثبت بر درصد جوانه‌زني را با افزايش شوري داشت. در تيمار تلفيق قارچ با كود زيستي ازتوباكتر مقادير كلروفيل a، b و كل در سطوح مختلف شوري از بقيه تيمارها بيشتر و با افزايش سطح شوري بيشتر به‌صورت افزايشي بود. بيشترين مقدار پتاسيم (4.10 ميلي‌گرم در گرم وزن‌تر) در تيمار تلفيق قارچ با كود زيستي ازتوبارور در شوري 40 ميلي‌مولار به‌دست آمد و در مقايسه با شاهد در همين سطح شوري، 22.02 درصد افزايش نشان داد. با افزايش شوري،‌ تيمارهاي قارچ در جلوگيري از افزايش بيشتر مقدار سديم و همچنين كود زيستي ازتوبارور در جلوگيري از كاهش بيشتر پتاسيم از مؤثرترين تيمارها بودند. مقدار پروتئين‌هاي محلول در تيمار تلفيق قارچ با هر دو كود زيستي در بالاترين سطح شوري، بيشترين مقدار را دارا بود (09/ 13 ميلي‌گرم بر گرم وزن‌تر) كه نسبت به شاهد در همين سطح شوري، 38 درصد افزايش نشان داد.نتيجه گيري: استفاده از پيش‌تيمار زيستي سبب كاهش اثرات منفي شوري از طريق كاهش محتواي سديم و افزايش پتاسيم اندام هوايي شد و همچنين باعث شد با كم شدن هدايت الكتريكي در بالاترين سطح شوري نسبت به شاهد، تأثير مثبتي در جوانه‌زني داشته باشد.