پژوهش تطبيقي عصري‌بودن فهم قرآن از ديدگاه مغنيه و شلتوت

عصري‌بودن فهم قرآن به ‌عنوان يكي از لوازم جاودانگي و جهان‌شمولي قرآن كريم، به اين معناست كه مي‌توان با نگاه جديد به پاسخگويي نيازهاي مخاطبان پرداخت و اقتضائات و شرايط فرهنگي اجتماعي هر عصري را در نظر گرفت؛ چيزي كه در فهم جديد قرآن تأثير داشته و مفاهيم اين كتاب آسماني را در هر زمان و مكان و نزد هر قومي با تفسير جديدي كه اين كتاب ظرفيت آن را دارد، تازه ساخته است. اين پژوهش به شيوۀ توصيفي تحليلي، عصري‌بودن فهم قرآن را در دو تفسير مهم از فريقين (تفسير الكاشف و تفسيرالقرآن الكريم)، به شكل تطبيقي كاويده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه مغنيه با نگرش اقناعي و شلتوت با رويكرد تقريبي، تفسير خود را عصري ساخته، يعني نيازها و اقتضائات زمان و مكان موجب شده كه اين دو مفسر با دو رويكرد متفاوت در فهم آيات قرآن، هم عصريّت را به‌عنوان يك مبنا پذيرفته، و هم قائل به تأثير عصريّت شده و مواردي نظير آيات علوم در قرآن، تعيين مصاديق جديد و لزوم پاسخگويي به شبهات پيرامون قرآن را به‌عنوان عوامل عصري‌بودن فهم قرآن ذكر كرده اند. در اين ميان مغنيه توسعه پذيري معنا در فهم و تفسير قرآن را به‌عنوان يكي از عوامل عصري‌بودن فهم قرآن مي‌پذيرد و شلتوت آن را مخالف با فصاحت و بلاغت و اهداف تربيتي و هدايتي قرآن مي‌داند.