تأثير حشره‌كش‌هاي ديازينون، كلروپيريفوس و ايميداكلوپريد بر برخي از شاخص‌هاي زيستي خاك

مصرف بي رويه سموم دفع آفات در سال‌هاي اخير و ادامه آن در آينده ممكن است اثرات زيانبار بر جامعه ميكروبي خاك، به عنوان شاخص سلامت خاك و يكي از اجزاي اصلي محيط زيست، داشته باشد. هدف از اين مطالعه، بررسي تأثير سه حشره‌كش پرمصرف (ديازينون، كلروپيريفوس و ايميداكلوپريد) بر شاخص‌هاي اكوفيزيولوژيك و شيميايي خاك بود. آزمايش به صورت فاكتوريل و در قالب طرح كاملاً تصادفي انجام شد كه شامل فاكتور حشره‌كش در چهار سطح (سه نوع حشره‌كش متفاوت به همراه خاك شاهد، بدون مصرف حشره‌كش) و فاكتور زمان در سه سطح (قبل، سه ماه و شش ماه پس از كاربرد آفت‌كش) بود. غلظت حشره‌كش‌ها (0.1، 1 و 0.67) ميلي گرم در هر كيلوگرم خاك به ترتيب براي ايميداكلوپريد، ديازينون و كلروپيريفوس بود. برخي از شاخص‌هاي زيستي و اكوفيزيولوژيك خاك در ابتداي آزمايش، سه و شش ماه پس از شروع آزمايش اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه در اثر كاربرد حشره‌كش‌ها پس از گذشت سه ماه، شاخص‌هاي زيستي شامل فعاليت آنزيم دهيدروژناز، بهره متابوليكي، تنفس پايه، تنفس برانگيخته و همچنين كربن آلي نسبت به شاهد به ترتيب 92.2 %، 46.7 %، 24.7 %، 15.8 % و 7.61 % كاهش داشته و شاخص‌هاي فعاليت آنزيم اوره‌آز، كربن زيتوده ميكروبي، نيتروژن زيتوده ميكروبي، نسبت كربن به نيتروژن زيتوده و بهره ميكروبي خاك نسبت به شاهد 6.67 %، 32.1 %، 15.6%، 16.5% و 58.9 % افزايش داشت. همچنين نتايج نشان داد كه در بين حشره‌كش‌هاي مورد استفاده در اين تحقيق كلروپيريفوس بيشترين و ديازينون كمترين تأثير منفي را بر شاخص‌هاي اندازه‌گيري شده داشته است. بكارگيري حشره‌كش‌هاي ديازينون، كلروپيريفوس و ايميداكلوپريد حداقل در كوتاه مدت تأثير منفي بر شاخص‌هاي اكوفيزيولوژيك خاك دارد. همچنين حساس‌ترين شاخص‌ها در تعيين تأثير منفي حشره‌كش‌ها بر جامعۀ ميكروبي خاك، فعاليت آنزيم دهيدروژناز، بهره متابوليكي، تنفس برانگيخته و تنفس پايه بودند.