تأثير مصرف كاه و كلش گندم بر خصوصيات جريان در نوارهاي كشت گندم در شرايط ديم

عملكرد گندم در كشت ديم در مناطق ‌نيمه خشك تحت تأثير كمبود رطوبت ناشي از كاهش بارندگي و همچنين هدررفت آب و خاك ناشي از فرسايش آبي مي باشد. اطلاعات محدودي در زمينه روش هاي كاهش توليد جريان آب در كشت ديم وجود دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير افزودني كاه و كلش گندم در سطح خاك بر خصوصيات جريان در نوارهاي كشت گندم ديم در منطقه اي نيمه خشك در زنجان انجام گرفت. پنج سطح كاه و كلش گندم (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد پوشش سطح به ترتيب معادل صفر، 1.5، 3، 4.5 و 6 تن در هكتار) در سه تكرار در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي مصرف شد. در مجموع 15 كرت به ابعاد 2 متر در 5 متر در كشتزار احداث شد و خصوصيات جريان شامل زمان آغاز، سرعت، تنش برشي، قدرت، شعاع هيدروليكي و حجم جريان در شيارها تحت جرياني با دبي 2 ليتر بر دقيقه بررسي شد. ويژگي هاي خاك (ظرفيت نگهداري و سرعت نفوذ) و خصوصيات جريان (زمان آغاز، شعاع هيدروليكي، سرعت، تنش و قدرت) به شدت تحت مصرف كاه و كلش قرار گرفتند (p 0.01).. با مصرف كاه و كلش، ظرفيت نگهداري آب و نفوذپذيري خاك بهبود يافتند و سرعت، تنش برشي، شعاع هيدروليكي، قدرت و حجم جريان به شدت كاهش يافت. در تيمار 100 درصد كاه و كلش، ظرفيت نگهداري آب (15.6 درصد) و سرعت نفوذ (12.1 سانتي متر بر ساعت) نسبت به شاهد به ترتيب 74 درصد و 2.4 برابر افزايش و حجم جريان 3.7 برابر كاهش يافت. در تيمار 75 درصد نسبت به تيمار 100 درصد، تفاوتي معني دار از نظر بهبود ويژگي هاي خاك و مهار ويژگي هاي جريان مشاهده نشد. از اين رو مصرف 75 درصد كاه و كلش (معادل با 4.5 تن درهكتار)، براي بهبود ويژگي هاي فيزيكي خاك و مهار جريان آب در نوارهاي كشت گندم ديم مؤثر است.