ارزيابي كارايي لاين‌هاي خالص آفتابگردان روغني (Helianthus annuus L.) از لحاظ جذب و مصرف فسفر خاك

فسفر بعد از نيتروژن، مهم‌ترين عنصر غذايي ضروري و پرمصرف مورد نياز گياه بوده و مهم‌ترين نقش را در توليد و انتقال انرژي دارد. در آزمايشي كارايي جذب و مصرف فسفر 100 لاين خالص آفتابگردان روغني جمع آوري شده از نقاط مختلف جهان، در دو شرايط بهينه و كمبود فسفر قابل جذب، بر اساس طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار، در شرايط گلداني ارزيابي گرديد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد لاين ها از لحاظ وزن خشك بخش هوايي، مقدار و غلظت فسفر كل، شاخص پاسخ به كود، شاخص هاي كارايي جذب و مصرف فسفر و شاخص كارايي محاسبه شده فسفر تفاوت معني داري دارند. ميانگين شاخص كودپذيري براي لاين هاي آفتابگردان برابر 47.4 بود. دامنه اين شاخص از 4.7 تا 266.7 گرم متغير بود. ميانگين شاخص كارايي جذب فسفر براي لاين هاي آفتابگردان برابر 0.38 ميلي‌گرم بر كيلوگرم بدست آمد. دامنه اين شاخص بين 0.08 تا 0.79 متغير بود. ميانگين كارايي مصرف فسفر براي لاين هاي آفتابگردان روغني در شرايط كمبود فسفر برابر 2.67 و در شرايط بهينه فسفر برابر با 1.35 گرم ماده خشك بر ميلي‌گرم فسفر بود. دامنه اين شاخص از 1.11 تا 6.11 گرم ماده خشك بر ميلي گرم فسفر متغير بود. دامنه تغييرات شاخص كارايي فسفر بين 38.3 تا 90.2 درصد بود. بر اساس شاخص هاي اندازه‌گيري شده لاين هاي 1، 73، 2، 8، 34، 46، 47، 70 و 89 به عنوان لاين هاي فسفركارا و لاين هاي 45، 56، 95، 11، 12، 27، 52، 71، 73، 78 و 94 لاين هاي فسفرناكارا معرفي مي شوند. لاين‌هاي فسفركارا مي‌توانند پتانسيل بالقوه‌اي در توليد ارقام هيبريد فسفركارا در پروژه‌هاي به نژادي فراهم آورند.