بررسي و تحليل زمان روايي در رمان «مدار صفر درجه» براساس نظريه‌ ژنت

يكي از مؤلفه هاي بنيادي روايت، زمان است كه خط سير روايت براساس آن به پيش مي رود. ژنت از جمله نظريه‌پردازاني است كه با تأكيد بر اهميت زمان در چارچوب عناصر زماني روايت را بررسي مي كند. از آنجا كه با توجه به تجسم زمان در روايت (برحسب مفاهيم نظم، تداوم و بسامد) مي توان به چگونگي ساختار زمان و اهميت آن در روايت هاي داستاني پي برد، برآن شديم تا با بررسي رمان مدار صفر درجه اثر احمد محمود به اين هدف دست يابيم .شيوه‌ اين پژوهش تحليلي– استنباطي است و اساس تحقيق برمبناي مؤلفه هاي الگوي روايت‌شناسي ژنت بنا نهاده شده است. اين جستار، ضمن تحليلي توصيفي از زمان در «مدار صفر درجه» كه از كانون ديد داناي كل محدود روايت مي شود به اين نتيجه مي رسد كه در فصول يكم تا چهارم رمان، نمونه هايي از زمان پريشي از نوع بازگشت زماني و پيشواز زماني مشاهده مي شود كه هر يك در نوع خود كاركردهاي متفاوت دارد. تداوم داستان در اين رمان به طور تقريبي هفت سال است و با توجه به شتاب معيار، داستان در پاره‌اي موارد ضرباهنگي تند و گاه كند را نشان مي دهد. گفت‌وگوها حجم وسيعي از متن را به خود اختصاص داده اند و نويسنده با حذف بسياري از زمان‌هاي تقويمي و حوادث با ذكر صحنه هاي نمايشي، وقايع مهم را به تصوير مي كشد. كاركرد انواع بسامد نيز در اين رمان جريان دارد.