تحليل گفتمان مهدويت، در احاديث حسن بن محبوب

رهيافت تاريخيِ «تحليل گفتمان»، يكي از روش‌‌هاي جديد و كارآمد در مطالعه احاديث اماميه است. در اين روش كه بر پايه نظريه «آواي متعارض باختين» استوار است؛ از طريق بافت‌‌شناسي اعتقادي جامعه در زمانه پژواك احاديث و خوانش گفتمان رقيب، گفتمان نهفته در دل روايات واكاوي مي‌‌گردد. در اين پژوهه برآنيم تا بر پايه اين الگوي روشي، احاديث حسن بن محبوب (149–224ق) در زمينه آموزه مهدويت را گفتمان شناسي تحليلي كنيم. وي از اصحاب امام كاظم، امام رضا و امام جواد؟عهم؟ بوده و يكي از اصحاب اجماع اماميه در عصر خويش به شمار آمده است. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه ابن محبوب احاديث مهدويت خود را در رويارويي با چهار گفتمان رقيبي بازتاب داده است كه اين گفتمان‌ها در صدد ترويج پنداره‌‌هاي ناصوابي درباره تبارشناسي موعود، تعيين مهدي؟عج؟، غيبت قائم و قيام منجي، در بافت فكري و اعتقادي جامعه آن دوران بودند.