ارزيابي فعاليت زمين‌‌ساختي حوضۀ آبريز قروه- دهگلان با استفاده از شاخص‌‌هاي ژئومورفيك

ريخت زمين‌ساخت اشكال ايجاد شده بر روي زمين كه بر اثر مكانيسم‌هاي زمين‌ساختي ايجاد شده‌اند را مورد مطالعه قرار مي‌دهد. به منظور بررسي زمين‌ساخت فعال از شاخص‌هاي ريخت‌زمين‌ساختي حوضه آبريز استفاده مي‌شود. منطقه مورد مطالعه بخشي از حوضه آبريز سفيدرود مي‌باشد. با توجه به اين‌كه تاكنون در گستره مورد بررسي ارتباط بين زمين‌ساخت فعال و ژئومورفولوژي مورد مطالعه قرار نگرفته است، بنابراين بررسي مورفومتري به ‌منظور شناسايي تأثير زمين‌ساخت فعال بر منطقه ضروري به نظر مي‌رسد. با تعيين فرآيندهاي فعال در حوضه قروه دهگلان، ميتوان تا حدودي از خسارت‌هاي ناشي از بلاياي طبيعي مانند سيل و زلزله جلوگيري كرد. در اين تحقيق حوزه آبريز قروه دهگلان با استفاده از پنج شاخص ژئومورفيك برجستگي نسبي (Bh)، شاخص تراكم زهكشي (Dd)، شاخص ضريب شكل (Ff)، انتگرال و منحني هيپسومتري (Hi) و شاخص گراديان طولي رود (SL) مورد بررسي قرار گرفته است. در ابتدا با استفاده از نرم‌افزار Arc GIS و افزونه Archydro زير حوضه‌ها و آبراهه‌هاي گستره مورد مطالعه استخراج گرديد. براي محاسبه شاخص‌ها در هر زير حوضه از نقشه‌هاي توپوگرافي با مقياس 1:25000، نقشه‌هاي زمين‌شناسي 1:100000 و مدل رقومي ارتفاعي (DEM) 30 متر استفاده شد و براي هر شاخص نقشه پهنه‌بندي در گستره مورد بررسي در پنج رده تهيه گرديد. در نهايت با توجه به مقادير محاسبه شده براي هر شاخص، شاخص زمين‌ساخت فعال نسبي (Iat) براي هر زيرحوضه محاسبه گرديد. با توجه به شاخص (Iat) نقشه پهنه‌بندي سطح فعاليت زمين‌ساختي كل رسم شد و گستره مورد بررسي به چهار رده فعاليت زمين ساختي بسيار بالا، بالا، متوسط و كم تقسيم گرديد. نتايج حاصل از اين پژوهش فعاليت زمين‌ساختي بالا را در منطقه مورد مطالعه نشان مي‌دهد كه به دليل فعاليت گسل‌هاي موجود در منطقه مي‌باشد. از مهم‌ترين گسل‌هاي واقع در منطقه مي‌توان گسل‌هاي بنهآباد، سورمه علي، پريشان، گسل محمودآباد، گسل سياه و گسل خلخال را نام برد.