ﻣﺪل ﻣﻌﺎدﻻت ﺳﺎﺧﺘﺎري ارزﻳﺎﺑﻲ ادراك ﺧﻄﺮ راﻧﻨﺪﮔﺎن در ﺷﺒيه ﺳﺎز راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي رواﻧﻲ راﻧﻨﺪه

زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف :اﻣﺮوزه ﺗﺼﺎدﻓﺎت ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ، ﻳﻜﻲ از مهم ترين عوامل ﻣﺮگ و مير و آسيب هاي ﻫﺎي ﺟﺎﻧﻲ و ﻣﺎﻟﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ. از ﻣﻴﺎن عاﻣﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار در ﺳﻮاﻧﺢ ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ، ﻋﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﻲ به ﻋﻨﻮان ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ  ﺷـﺪه اﺳـﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ادراك ﺻﺤﻴﺢ راﻧﻨﺪﮔﺎن از ﺧﻄﺮات جاده اي، ﻳﻜﻲ از مهم ﺗـﺮﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫـﺎي اﻧﺴـﺎﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﺗﺎ به ﺣﺎل، در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺴﻴﺎري ﺑـﻪ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ و ﺑﺮرﺳـﻲ ﺷـﺎﺧﺺ درك ﺧﻄـﺮ راﻧﻨﺪﮔﺎن ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ . ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد، ﺗﺎﻛﻨﻮن شاخصي ﺟﺎﻣﻊ در ﺧﺼﻮص ادراك ﺧﻄﺮ راﻧﻨﺪﮔﺎن، آن هﻢ ﺑﺎ تغيير ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ ﺑﻌﻀـﻲ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت رﻓﺘﺎري و روان شنسي راﻧﻨﺪﮔﺎن  ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻢ زﻣﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ؛  ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺮﺧـﻲ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﺮدي، رﻓﺘﺎري و روان  ﺷﻨﺎﺳﻲ اﻓﺮاد ﺑﺮ ﻣﻴﺰان درك ﺧﻄﺮ راﻧﻨﺪﮔﻲ، ﺷﺎﺧﺼﻲ ﺑﺪون ﺑﻌﺪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﺷـﺎﺧﺺ درك ﺧﻄﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﻣﺤﺎسبه شده اﺳﺖ .روش: ﺑﻪ منظور اﻧﺪازه گيري ﻣﺆﻟﻔﻪ هاي زماني ﺷﺎﺧﺺ ﻣﻮردﻧﻈﺮ، از ﺗﺮﻛﻴﺐ دﺳﺘﮕﺎه شبيه ﺳﺎز راﻧﻨـﺪﮔﻲ و آزﻣـﻮن ﻫـﺎي راﻳﺎﻧﻪ   Flankerو Go-No Go اﺳﺘﻔﺎده شد.رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺷـﺎﺧﺺ درك ﺧﻄـﺮ راﻧﻨـﺪﮔﺎن ﺑـﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ﺳﺎزي ﻣﻌﺎدﻻت ﺳﺎﺧﺘﺎري و ﺑﻪ روش ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺠﺬورات ﺟﺰﺋﻲ ﻣﻮردﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار گرفت. ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ : ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ مدل ﺳﺎزي،ﻣﻬﻢ ترين متغيرهاي اثرگذار ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺺ  درك خطر راﻧﻨﺪه، ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻬﺎري، ﺧﻄﺎي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺟﻬﺖ، ﺗﻜﺎﻧﺸﮕﺮي ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، ﺗﻜﺎﻧﺸﮕﺮي ﺣﺮﻛﺘﻲ، ﺗﻜﺎﻧﺸﮕﺮي ﻋﺪم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي،بي اﻋﺘﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن و ﺧﻄـﺎ و ﻟﻐﺰش بدست آمدند.ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ بررسي ﻫﺎ،  ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺷﺐ و روز، وضعيت ورزش ﻛﺮدن و ﺷﻤﺎره ﭼﺸﻢ راﻧﻨﺪﮔﺎن، ﺑﺮ ﻣﻴﺰان درك ﺧﻄﺮ آنها از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﺎدار ﺑﻪ دﺳﺖ آمد.  ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﻛﻠﻲ : ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ و پژوهش ﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣـﻲ  ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان اﺑـﺰاري ارزﺷـﻤﻨﺪ در ﺟﻬـﺖ ﺑﻬﺒـﻮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ و ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ اﻳﻤﻨﻲ ﺗﺮاﻓﻴﻚ، در اﺧﺘﻴﺎر برنامه ريزان  ﺑﺎﺷﺪ . ازﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎي ﻛـﺎرﺑﺮدي ﻛـﻪ ﺑـﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺎﺧﺺ درك از ﺧﻄﺮ راﻧﻨﺪﮔﺎن  مي ﺗﻮان ﺑـﻪ آن ﻫـﺎ اﺷـﺎره ﻛـﺮد، آﻣـﻮزش ﻫـﺎي روان ﺷﻨﺎﺳﻲ و رﻓﺘﺎري ﻫﻨﮕﺎم درﻳﺎﻓﺖ ﮔﻮاﻫﻴﻨﺎﻣﻪ و ﺗﻤﺪﻳﺪ آن ﺑﺎ  اولوﻳﺖ اﻧﻮاع ﺗﻜﺎﻧﺸﮕﺮي و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻬﺎري(براي ﺣﺎﻓﻈﻪ)ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺿﻤﻦ اﻳﻨﻜﻪ مي توان ارزﻳﺎﺑﻲ رﻓﺘﺎر راﻧﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ اوﻟﻮﻳﺖ قانون ﻣﺪاري و دﻗﺖ و آموزشﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ آنﻫـﺎ را ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ اوﻟﻴﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻤﻳﺪ ﮔﻮاﻫﻴﻨﺎﻣﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ.