تأثير استفاده از سيستم كنترل سرعت مجاز متغير در افزايش بهره‌وري حمل‌ونقل در آزادراه‌ها

زمينه و هدف: بهبود در بهره‌وري و افزايش ايمني در بخش‌هاي مختلف آزادراه‌ها به‌عنوان يك اولويت در جوامع حمل‌ونقلي شناخته مي‌شود. با توجه به اين مهم، سيستم كنترل سرعت مجاز متغير، توجه بسياري را به‌عنوان يكي از ابزارهاي مفيد جهت مديريت جريان‌هاي ترافيكي در آزادراه‌ها به خود جلب نموده است. ازآنجايي‌كه سيستم كنترل سرعت مجاز متغير، توانايي پاسخگويي و اعمال تغييرات بر اساس شرايط مختلف ترافيكي و آب‌وهوايي را دارا است، مي‌تواند جايگزين بسيار مناسبي براي راهبرد‌هاي استاتيكي كنترل سرعت (تابلوهاي ايستاي كنترل سرعت) در راه‌ها باشد. اين سيستم به‌منظور كاهش اختلاف سرعت و تطبيق جريان ترافيك در بخش‌هاي خطرناك راه‌ها، كاهش نرخ تصادفات جلو عقب و افزايش ايمني ترافيك طراحي گرديده است. روش: در اين پژوهش‌ به لحاظ هدف و نوع كاربرد و براي تحليل عملكرد مسير از روش شبيه‌سازي استفاده ‌شده است. اين مطالعه جهت ارزيابي تأثير سيستم كنترل سرعت مجاز متغير در هنگام وقوع تصادفات رانندگي و انسداد مسير در افزايش بهره‌وري حمل‌ونقل در آزادراه قم تهران و با توجه به پارامترهاي رفتاري رانندگان در ايران انجام و از طريق نرم‌افزار ايسمان مدل‌سازي شده است. يافته‌ها: با توجه به اعمال سرعت 70 كيلومتر بر ساعت به‌عنوان حداكثر سرعت مجاز در كيلومتر 5 توسط تابلوي كنترل سرعت مجاز متغير، به‌دليل انسداد مسير در بالادست در اثر وقوع تصادف، شاهد كاهش 4 ساعتي زمان سفر كل وسايل نقليه در مدت‌زمان مدل‌سازي هستيم. به‌عبارت‌ديگر بر اساس نتايج شبيه‌سازي (تك‌كنترل سرعت مجاز متغير)، ميزان تأخير 3.5 درصد، توقف 19 درصد ، زمان سفر 1.5 درصد و توليد آلاينده‌ها 1.5 درصد كاهش‌ يافته است. نتيجه‌گيري: استفاده از سيستم كنترل سرعت مجاز متغير در مسيرهاي حادثه‌خيز، تأثير مثبتي در شاخص‌هاي تأخير، زمان سفر، توقف و توليد آلاينده‌ها مي‌گذارد. ازآنجاكه افزايش ميزان بهره‌وري در تمامي سيستم‌ها داراي اهميت است، مي‌توان دريافت كه استفاده از اين سيستم در مسيرهاي حادثه‌خيز، جهت افزايش ايمني و بهبود عملكرد مسير با توجه به كاهش ميزان زمان سفر، مصرف سوخت، تصادفات ثانويه و توليد آلاينده‌ها بسيار حائز اهميت مي‌باشد.