ارزيابي نرخ كاهش سرعت و شتاب به عنوان شاخص‌هاي ايمني رانندگان اتوبوس‌هاي تندرو در تهران

زمينه و هدف: اگرچه سابقه تخلفات و تصادفات ترافيكي رانندگان، تا حد زيادي بيانگر وضعيت رانندگي و مهارت ها ي ايشان است، اما از آنجا كه اين داده ها ماهيتي انفعالي دارند، در سالهاي اخير محققين رويكردهايي را پيشنهاد داده اند كه ماهيت پيشگيرانه داشته و به عنوان شاخص هاي جايگزين، به جاي داده هاي تصادفات قابل استفاده مي باشند. نرخ تغيير ات سرعت و نرخ تغييرات شتاب حين رانندگي، از جمله شاخص هايي هستند كه اخيراً تو جه زيادي به آنها شده است. اين دو شاخص برگرفته از رفتار ميداني رانندگان مي باشند. در مطالعه حاضر سعي شده است با بهره گيري از پروفيل سرعت رانندگان، شاخص هاي مذكور به عنوان معياري براي سنجش ايمني رفتار ايشان بررسي گردند. با توجه به اهميت بالاي كاهش ريسك رانندگي رانندگان مدهاي حمل و نقل همگاني به خصوص مد اتوبوس هاي تندرو (به علت سرعت بالاتر و ظرفيت بالاتر در مقايسه با اتوبوس هاي معمولي) و همچنين كمبود مطالعات مشابه در زمينه تحليل ريسك رفتار ميداني رانندگان اين مد در سطح كشور، مطالعه حاضر به بررسي شاخص هاي مذكور در خطوط اتوبوس هاي تندرو در تهران پرداخته است. روش: در اين مطالعه، ابتدا مروري مي شود به ساختار و روش اندازه گيري اين دو شاخص و سپس به منظور بررسي همبستگي اين شاخص ها با تصادفات، 176 نفر از رانندگان اتوبوس هاي تندروي تهران (خط 3 و 5) با استفاده از سيستم موقعيت ياب گوشي هوشمند مورد مطالعه قرار گرفته و همبستگي بين شاخص هاي بدست آمده از رفتار ميداني رانندگان و سابقه تصادفات آنها محاسبه مي شود. يافته ها: هر دو شاخص بدست آمده از رفتار ميداني رانندگان در زمان رانندگي داراي همبستگي مثبت و معنادار با تصادفات دو سال اخير رانندگان بوده اند. شاخص نرخ تغييرات شتاب داراي همبستگي معنادار بالاتري با تصادفات رانندگان بود و آستانه 2-متر/ثانيه نيز بالاترين همبستگي را در بين آستانه هاي اين شاخص داشت كه به عنوان آستانه بحراني انتخاب گرديد.  نتيجه گيري:  با توجه به نتايج همبستگي بدست آمده مي توان از شاخص هاي مذكور به منظور ارزيابي ايمني رفتار ميداني رانندگان ناوگان خطوط اتوبوس هاي تندرو بهره گرفت.همچنين همبستگي بالاتر نرخ كاهش شتاب در مقايسه با نرخ كاهش سرعت بيانگر عملكرد بهتر اين شاخص در تحليل رفتار ميداني رانندگان است.