تحليل گفتمان علمي- هندسي در رساله‌هاي خوشنويسي اسلامي سده‌هاي چهارم تا هشتم هجري

خوشنويسي به عنوان يكي از مهم‌ترين هنرهاي اسلامي، از سده‌هاي اوليۀ دوران اسلامي تا به امروز، تحولات تاريخي و اجتماعي بسياري را از سر گذرانده است كه مي‌توان اين تحولات را ذيل گفتمان‌هاي حاكم بر خوشنويسي در ادوار مختلف بازخواني كرد. هدف پژوهش حاضر با فرض وجود نوعي گفتمان علمي هندسي در سده‌هاي ميانه، بازشناخت اين گفتمان و استخراج ويژگي‌هاي آن در متون مربوط به خوشنويسي است. گفتماني كه به مرور بر اثر ترجمۀ متون يوناني و تأليف متون علمي توسط دانشمندان اسلامي و به طور كلي اهميت يافتن علم‌گرايي و عقل‌گرايي در جامعۀ اسلامي سده‌هاي ميانه شكل گرفت. از متون و رساله‌هاي باقي‌مانده از دانشمندان و نويسندگان اين دوره و همچنين آراي پژوهشگران هنر اسلامي، استنباط مي‌شود كه تعاملي جدي ميان علوم رياضي با اقسام صنايع، مشاغل و رشته‌هاي علمي وجود داشته است. در همين راستا، هندسه و رياضيات عامل بسيار مهمي در تدوين و تكامل خطوط اسلامي نيز بوده‌اند. بنابراين در اين پژوهش با استفاده از روش تاريخي و اتخاذ رويكرد تحليل گفتمان، با تأكيد بر متون و رساله‌هاي خوشنويسي، به استخراج و بازشناخت ويژگي‌هاي گفتمان علمي هندسي در خوشنويسي اسلامي سده‌هاي چهارم تا هشتم هجري پرداخته‌ شده است.