بازنمود مفاهيم معنايي در افعال حركتي زبان تركي آذري بر اساس نظريه تالمي

پژوهش حاضر به بررسي بازنمود مفاهيم معنايي مسير و شيوه در فعل هاي حركتي زبان تركي آذري بر اساس نظريه تالمي (2000 الف و ب)مي پردازد. در اين چارچوب نظري، زبان ها به دو گروه فعل‌بنياد و قمربنياد تقسيم مي گردند. در گروه اول رويداد حركت از طريق فعل و در گروه دوم از طريق قمر بازنمايي مي شود. اين پژوهش دو هدف را دنبال مي كند؛ اول اين‌كه زبان تركي آذري در كدام يك از اين گروه ها قرار دارد. دوم، فرضيه فِرِز (2008) و مسگر‌خويي (1392) مبني بر فعل‌‌‌بنياد بودن آن را به چالش مي‌كشد. به همين منظور پيكره اي متشكل از 160 فعل حركتي (اعم از ساده و مركب) از فرهنگ لغت و صداي ضبط شده 20 گويشور (50-70 ساله) تهيه شده است. بررسي شواهد زبان تركي نشان مي دهد كه در بسياري از فعل هاي حركتي تركي آذري، عناصر حركتي از طريق خود فعل محقق مي گردند. در ديگر افعال (به ويژه فعل‌هاي مركب) نمود مسير و شيوه از طريق وابسته فعلي در حاشيه آن صورت مي‌گيرد. بنابراين در زبان تركي آذري، ويژگي هاي هر دو گروه مشاهده مي شود. از اين رو زبان تركي بر روي پيوستاري ميان زبان هاي فعل‌بنياد و قمر‌بنياد قرار دارد. چنين ويژگي‌اي نشان مي‌دهد كه رده افعال حركتي در زبان تركي كه در گذشته فعل‌بنياد تلقي مي‌شدند، در حال حاضر تحت تاثير زبان فارسي تغيير داشته‌اند كه اين امر خود را بيش‌تر در فعل‌هاي مركب نشان مي‌دهد.