بررسي تطبيقي نقش گرگ در اسطوره‌هاي ملل و اسطوره‌هاي ايراني

گرگ از قديمترين روزگاران در بيشتر اقليم‌هاي جهان با بسياري از اقوام زيسته و در اساطيرآنها جنبه‌هاي نمادين گسترده‌اي يافته است. گرگ همزاد انسان از بدو آفرينش و همراه او در جهان پس از مرگ است. گرگ؛ نياي باستاني، پرورش‌دهنده، هدايت‌كننده و راهنماست و توان بارورسازي، حمايت و محافظت دارد و در نقش توتم نيز ظاهر شده است. اين نقش‌هاي گرگ را در بين اقوام شرق و غرب سرزمين ايران، به ويژه در بين روميان، تركان و مغولان به صورت بارز و برجسته‌اي مي‌توان ديد، اما در فرهنگ ايراني چنين خويشكاريهايي را يا هرگز نداشته يا فروگذاشته است. برجسته‌ترين نقش گرگ را در متون حماسي فارسي و در پيوند با تورانيان (تركان) مي‌توان ديد. در اين پژوهش به روش كتابخانه‌اي نقش گرگ در اساطير و به روش تطبيقي در فرهنگ ملل (به ويژه روميان، تركان و مغولان) و ايران بررسي خواهد شد. در اين پژوهش در حوزه مطالعات ميان رشته‌اي اسطوره شناسي و ادبيات و در پي يافتن پاسخ اين پرسش‌هاست: خويشكاري‌هاي گرگ در اساطير ساير را كدام موجودات اسطوره‌اي در فرهنگ ايراني دارند؟ به عبارت ديگر جانشين گرگ در اساطير ايران كدام موجود است؟ بر طبق اين پژوهش، تنها پاره‌اي از نقش‌هاي گرگ را در اسطوره‌هاي ايراني مي‌توان ديد. در حالي كه هيچ موجودي چنين نقش‌هاي جامع و گسترده‌اي ندارد، بخش عمده‌اي از اين نقش‌ها را سيمرغ ايفا مي‌كند. البته همتاانگاري سيمرغ و شاهين (وارغن)، اين حضور را پررنگ‌تر جلوه مي‌دهد. بخش ديگر خويشكاري‌هاي گرگ در اسطوره‌هاي ساير ملل را شير و بهرام در اساطير ايراني بر عهده دارند.