اثر الگوي ارتباطي خانواده بر گرايش به مصرف مواد با نقش واسطه‌اي خودكارآمدي در بين دانشجويان

زمينه و هدف: گرايش به مصرف مواد، در وضعيت كنوني جهان معضل بزرگي است كه به استعداد افراد در گرفتاري آنان به دام اعتياد اشاره مي‌نمايد و مي‌تواند متأثر از عوامل و پيشايندهاي مختلفي باشد. هدف اين پژوهش بررسي اثر الگوي ارتباطي خانواده بر گرايش به مصرف مواد با نقش واسطه‌اي خودكارآمدي در بين دانشجويان است. روش‌شناسي: اين مطالعه با توجه به هدف پژوهش از نوع مطالعات كاربردي و از جهت روش گردآوري اطلاعات نيز به روش پيمايشي و از انواع طرح‌هاي همبستگي و روش مدل‌يابي معادلات ساختاري است. جامعه آماري اين پژوهش كليه دانشجويان دانشگاه محقق اردبيلي در سال تحصيلي 139798 با حجم نمونه 347 نفر و نحوه نمونه‌گيري، خوشه‌اي است. براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسشنامه الگوي ارتباطات خانواده؛ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﻟﻮﺗﺎنز و ﻣﻘﯿﺎس ﭘﺬﯾﺮش اﻋﺘﯿﺎد ويد استفاده شد. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS 22 و ليزرل با استفاده از آزمون مدل‌يابي علي و روش تحليل مسير مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.  يافته‌ها: طبق نتايج به دست آمده، بين جهت‌گيري گفت‌وشنود (0/52)، جهت‌گيري همنوايي (0/59) و خودكارآمدي (0/12) با گرايش به مصرف مواد رابطه وجود دارد (0/05 p). ارزيابي مدل با تمامي شاخص‌هاي برازش درمجموع نشان از برازش قابل‌قبول و مناسب داده‌ها با مدل (0/07 =0RMSEA) و (0/92 =CFI) داشتند. در واقع، اثر مستقيم جهت‌گيري گفت‌وشنود و جهت‌گيري همنوايي بر گرايش به مصرف مواد تأييد مي‌شود. همچنين، اثر غيرمستقيم جهت‌گيري گفت‌وشنود و جهت‌گيري همنوايي از طريق خودكارآمدي تأييد مي‌شود. نتيجه‌گيري: از آنجا كه الگوي ارتباطي خانواده هم به صورت مستقيم و هم از طريق متغير خودكارآمدي بر گرايش به مصرف مواد دانشجويان اثر دارد، تلاش براي ارتقاي خودكارآمدي دانشجويان و توجه به الگوهاي ارتباطي خانواده در جهت پيشگيري و كاهش گرايش دانشجويان به مصرف مواد اثربخش خواهد بود.