تحليل وضعيت امنيت غذايي و ضايعات مواد غذايي در خانوار‌هاي روستايي در شرايط خشكسالي (مورد: شهرستان خرامه)

براي دهه‌‌هاي متمادي، برنامه‌‌هاي مختلفي به‌منظور ايجاد امنيت غذايي طرح‌ريزي و اجراشده است، اما شمار افرادي كه از ناامني غذايي رنج مي‌برند رو به افزايش است. اين وضعيت در مناطق روستايي كشور‌هاي درحال‌توسعه بيشتر است. افزايش بحران‌‌هاي اقليمي همچون خشكسالي و كاهش شديد منابع آب نيز دستيابي به امنيت غذايي را دشوارتر ساخته است. بنابراين، واكاوي ميزان امنيت غذايي خانوار‌هاي روستايي در شرايط خشكسالي ضروري مي‌باشد. از سوي ديگر، برآورد‌ها نشان مي‌دهند كه ميزان ضايعات مواد غذايي در حدود يك‌سوم است و نيمي از اين ضايعات در سطح خانوار توليد مي‌شود. باوجوداين، اطلاعات چنداني در خصوص رفتار مديريت ضايعات غذايي خانوار در شرايط خشكسالي وجود ندارد. اين در حالي‌است كه شناخت رفتار مديريت ضايعات مواد غذايي خانوار و عوامل تعيين‌كننده آن از حياتي است. داده‌‌هاي موردنياز اين پژوهش پيمايشي از طريق نمونه‌گيري طبقه‌اي تصادفي چندمرحله‌اي گردآوري شد. در اين راستا، نسبت به انجام مصاحبه حضوري با 219 خانوار روستايي شهرستان خرامه از توابع استان فارس اقدام شد. يافته‌‌هاي پژوهش نشان داد كه 4/75 درصد از خانوار‌هاي روستايي، در طول دوره خشكسالي ناامني غذايي را تجربه نموده بودند. تحليل رگرسيون نشانگر آن است كه ميزان آب كشاورزي، درآمد، قيمت غذا، توليدات كشاورزي، نرخ اشتغال و دارايي‌‌هاي سرمايه‌اي از سازه‌‌هاي مهم تعيين‌كننده امنيت غذايي خانوار روستايي بودند. از سوي ديگر، بروز خشكسالي نقش مهمي در شكل‌گيري رفتار مديريت ضايعات غذايي خانوار داشت. به‌نحوي‌كه ميزان توليد ضايعات غذايي خانوار‌هاي داراي ناامني غذايي با گرسنگي متوسط و شديد كمتر از ساير خانوار‌ها بود. علاوه بر كم‌آبي، ميزان دانش و آگاهي، نگرش، دسترسي به غذاي ادراك‌شده، كيفيت غذاي ادراك‌شده، ميزان درآمد و قيمت غذا نيز در تبيين رفتار مديريت ضايعات غذايي خانوار تأثيرگذار بودند. بر مبناي يافته‌‌هاي پژوهش، توصيه‌‌هايي براي ايجاد امنيت غذايي و كاهش ضايعات غذا در شرايط خشكسالي ارائه‌شده است.