بررسي اثرگذاري مصرف نهاده‌ها بر توليد غلات منتخب در كشور

با شناسايي اثر مصرف نهاده‌هاي مختلف بر توليد محصولات كشاورزي، اطلاعات درست براي تصميم‌گيري در اختيار سياست‌گذار قرار مي‌گيرد. هدف مطالعه حاضر برآورد تابع توليد محصولات گندم آبي و ديم و برنج با استفاده از الگوي پانل سه‌بعدي فضايي (محصول، استان و زمان) بود. اطلاعات مورد نياز در دوره زماني 1385 تا 1396 براي سي استان كشور جمع‌آوري و تابع توليد ترانسلوگ، بر اساس معيارهاي انتخاب تابع توليد، به‌عنوان تابع برتر برگزيده شد. با توجه به اثرات فضايي و انجام آزمون‌هاي تشخيصي، الگوي همبستگي فضايي به‌عنوان الگوي مطلوب ارزيابي شد. نتايج مطالعه نشان داد كه كشش سطح زير كشت، مصرف سم، تراكتور و كمباين نسبت به توليد گندم آبي، گندم ديم و برنج مثبت و كشش نيروي كار، مصرف بذر، كود و برق نسبت به توليد اين محصولات منفي است؛ همچنين، كشش نهاده‌ها، در طول زمان، تغيير قابل توجه نداشته و روند اثرگذاري نهاده‌ها بر توليد اين محصولات تقريباً ثابت بوده است. با توجه به مازاد نيروي كار در توليد، لازم است خروج نيروي كار از توليد در زيربخش غلات در دستور كار قرار گيرد. افزون بر اين، سرمايه‏گذاري بيشتر در عوامل سرمايه ‌بر همچون كمباين و تراكتور در راستاي افزايش توليد و دستيابي به اهداف خودكفايي غلات كشور توصيه مي‏شود.