بررسي نقش فهم در پيوند پديدارشناسي و هرمنوتيك در تفكر هيدگر و ريكور

پديدارشناسي هرمنوتيكي، رويكردي فلسفي‌ست كه از تركيب دو گرايش مهم پديدارشناسي و هرمنوتيك در فلسفۀ قاره‌اي به وجود آمد. هيدگر (1976-1889) را مي‌توان بنيانگذار پديدارشناسي هرمنوتيكي دانست. وي ضمن تأثير از پديدارشناسي هوسرل و شعار معروف او _ يعني به‌سوي خود چيزها _ و نيز مباحث تفسيري انديشۀ وي با نوآوري در هر دو نگرشِ پديدارشناسي و هرمنوتيك، ميان آن‌ها پيوند برقرار كرد. ريكور (2005-1913) نيز تحت تأثير مفهوم اپوخه در پديدارشناسي هوسرل، پس از هيدگر به‌نحو بديعي اين پيوند را برقرار مي‌سازد. تفاوت آن‌ها در اين است كه به بيان ريكور، هيدگر راه كوتاه تحليل هستي‌شناسانۀ دازاين را در برقراري اين پيوند دنبال مي‌كند و ريكور راه طولاني تحليل معناشناختي آثار و نشانه‌هاي انسان را پيشنهاد مي‌دهد. فرضيۀ اصلي در پژوهش حاضر اين است كه نشان دهيم با وجود تفاوت در نوع رويكرد آن‌ها به اين پيوند، مي‌توان «فهم» را يكي از مهم‌ترين شرايط امكانِ برقراري اين پيوند در انديشۀ دو فيلسوف تلقي كرد. ديدگاه مشترك دو فيلسوف دربارۀ فهم را مي‌توان دليلي بر اين مدعا دانست. اهميت اثبات اين فرض اين است كه مي‌توان با بررسي همۀ امكان‌هاي فهم، بستر گسترده‌اي از امكانات در اين پيوند يافت كه افق‌هاي متعددي در حوزه‌هاي هرمنوتيك، معرفت‌شناسي، هستي‌شناسي و پديدارشناسي مي‌گشايند و ما را در مسير درك حقيقت ياري مي‌نمايند.