معرفت ضمني و گونه‌هاي آن در معماري بر اساس انديشۀ هري كالينز

از ميانۀ سدۀ بيستم كه مايكل پولن‌يي مفهوم «معرفت ضمني» را مطرح كرد، اين مفهوم به‌تدريج به حوزه‌هاي گوناگون علم وارد شد و با چندين رويكرد‌ تبيين شد؛ اما در حوزۀ معماري همچنان معرفت ضمني را بيشتر با تكيه بر انديشۀ پولن‌يي و همچون معرفتي مرموز كه مبناي عمل طراحي است تبيين مي‌كنند. هدف تحقيق حاضر پيش نهادنِ يكي از انديشه‌هايي مطرح‌شده دربارۀ معرفت ضمني، كاربست آن در معماري و سنجيدن امكانات و محدوديت‌هاي آن براي تبيين معرفت ضمني معماري است. انديشۀ يادشده مدل هري كالينز، جامعه‌شناس علم، دربارۀ معرفت و اقسام ضمني و صراحي آن است. مقالۀ حاضر اين هدف را از طريق فهم انديشۀ كالينز، آن‌گونه كه در آخرين آثار مكتوب او دربارۀ معرفت ضمني نمود يافته است، دنبال مي‌كند. بر مبناي كاربست اين انديشه در معماري، معرفت صراحي معماري معرفتي است كه از طريق واسطه‌هاي مادي به معمار انتقال‌دادني است. معرفت ضمني معماري نيز معرفتي است كه بنا به سرشت آن از طريق واسطه‌هاي مادي انتقال‌دادني نيست و از طريق هم‌نشيني معمار با دارندگان اين معرفت يا از طريق تجربۀ عملي معماري به معمار منتقل شود. معرفت‌هاي تناني و جمعي گونه‌هايي از معرفت ضمني معماري‌اند؛ اما معماري بر معرفت‌هاي ضمني ديگري نيز مبتني است كه در طبقه‌بندي كالينز نمي‌گنجد.