تراژدي منابع مشترك در استفاده از منابع آب‌هاي زير زميني در بخش كشاورزي

در حال حاضر بسياري از كشورها از جمله ايران در وضعيت تنش آبي بسيار بالا قرار دارند. بر اساس آمار موجود، بخش كشاورزي مسئول مصرف بيش از 90 درصد از آب‌هاي مصرفي در ايران است. تا به امروز تقاضاي در حال افزايش آب در بخش كشاورزي با استخراج از منابع آب‌هاي زير زميني تامين شده است. ناگفته پيداست كه اين روند نمي‌تواند براي مدتي طولاني پايدار بماند. هدف اصلي اين مطالعه يافتن ريشه اصلي اين مشكل بوده و به ارزيابي راه حل هاي پيشنهادي براي مقابله با اين مساله مي پردازد. مدل ارائه شده اين مقاله بر اساس نظريه تراژدي منابع مشترك است و در آن توضيح داده مي‌شود كه چگونه تلاش كشاورزان براي حداكثر كردن منافع خود تبديل به تهديدي جدي براي پايداري منابع آب‌هاي زير زميني شده است. در ادامه، از مدل براي ارزيابي استراتژي‌هاي مختلف جهت مديريت آب‌هاي زير زميني استفاده خواهد شد. در پايان نتايج ذيل به دست آمده‌اند: (1) بازدهي آبياري يك نقطه اهرمي است و با افزايش بازدهي از 40 درصد به 45 درصد مي‌توان به طور قابل توجهي اين مشكل را درمان نمود، لذا دولت مي‌بايست تمركز خود را بر روي بهبود بازدهي آبياري بگذارد، البته به طور همزمان مي‌بايست براي كنترل اثر ارتجاعي از افزايش زمينه‌اي زير كشت و افزايش زمينه‌اي زيركشت محصولات با مصرف آب بالا جلوگيري شود (2) هيچ راه‌حلي به تنهايي براي حل اين معضل وجود ندارد و مي‌بايست اقدامات متنوعي به صورت همزمان انجام گيرد.