الگوي اطلاعات جغرافيايي پخش منوكسيدكربن در حواشي بزرگراه‌ ها در اثر ترافيك با در نظر گرفتن شرايط مختلف پايداري جوي (مطالعه موردي: بزرگراه نيايش)

يكي از منابع اصلي آلودگي هوا در كلان‌شهرها، ترافيك و معضلات مرتبط با سيستم حمل و نقل مي باشد. توسعه شبكه ترافيك و افزايش انواع مختلفي از وسايل نقليه با سرعتهاي مختلف با احتمال عملكرد ناقص سوخت، موجب افزايش آلودگي هوا شده كه اين امر اجتناب ناپذير مي باشد. همچنين اين آلودگي سلامت عمومي شهروندان شهرها را با خطر مواجه كرده است. بر اين اساس، الگو‌سازي آلودگي هوا به منظور پيش‌بيني مكاني غلظت آلاينده هاي هوا در مناطق شهري ضروري مي باشد. در اين تحقيق، به مطالعه موردي الگو‌سازي پخش آلاينده منوكسيدكربن (CO) درحواشي بزرگراه نيايش واقع در كلانشهر تهران براي دوره زماني آبان ماه، سال  1394پرداخته‌شده است. اين تحقيق با استفاده از نرم افزار CALINE4 و روشهاي سيستم اطلاعات جغرافيايي، به منظور ارائه نتايج، انجام شده است. غلظت COدر دامنه انتخابي براي نقاط مختلف با فاصله 500 متري از جوانب محور بزرگراه با در نظر گرفتن كلاسهاي مختلف پايداري جو پيش بيني گرديد. نتايج متاثر از هندسه بزرگراه، داده هاي ترافيكي و شرايط هواشناسي دوره مورد مطالعه مي باشد. تطبيق نتايج برداشت شده توسط مشاهدات ميداني با الگوي پيشنهادي در چند نقطه انجام گرفت. نتايج الگو نشان مي دهدكه با پايدار شدن جو و كاهش سرعت باد، غلظت CO در نقاطي كه در جهت موافق وزش باد تحت تأثير قرار دارند، به خصوص ناحيه شمال بزرگراه، افزايش مي‌يابد. همچنين در نقاط واقع در خلاف جهت باد، غلظت CO به ميزان حداقل باقي مي‌ماند. غلظت آلاينده هاي پيش بيني شده با ازدياد فاصله از بزرگراه به‌صورت نمايي كاهش ‌يافته و در پايدارترين حالت جوي، در فواصل 25، 50، 100، 150و 300 متري از بزرگراه، غلظت CO به ترتيب به ميزان 18% ، 48%، 57%، 73% و 96% زوال مي‌يابد. در اين مطالعه همچنين طيف پخش غلظت CO با استفاده از روش سيستم اطلاعات جغرافيايي براي پايدارترين حالت جوي دوره مورد مطالعه، آبان ماه،  بدست آمد. نتايج نشان مي دهد كه غلظت آلاينده CO در دو ناحيه كه اولي از محل نزديك به تقاطع بزرگراه نيايش با خيابان وليعصر تا خيابان سئول ودومي شامل بزرگراه نيايش در حدفاصل بين بلوار فرحزادي و بزرگراه اشرفي اصفهاني مي باشد، داراي غلظت بيشتري نسبت به بقيه مناطق بزرگراه مي باشد . بر اساس اين نتايج، نواحي يادشده را مي توان به عنوان ناحيه پرمخاطره اعلام نمود و بايد با تغييرات شرايط مرزي مختلف، شدت تمركز آلاينده منوكسيد كربن را در اين نواحي كاهش داد.