بررسي عملكرد روش برنامه‌ريزي بيان ژن در پيش‌بيني تابش خورشيدي روزانه در گستره ايران

انرژي تابشي خورشيد سرمنشأ انرژي هاي روي كره ي زمين است كه يكي از منابع مهم انرژي پاك به ويژه در كشور ايران محسوب مي شود. برآورد درست مقدار تابش خورشيدي به عنوان يكي از پارامترهاي مهم در شبيه سازي رشد گياهان و تخمين تبخيرتعرق اهميت زيادي دارد. هدف از انجام اين مطالعه، توانايي مدل شبيه سازي GeneXproTools 5.0در پيش بيني تشعشعات خورشيدي بر اساس داده هاي هواشناسي (بارش، ساعات آفتابي، رطوبت نسبي، حداكثر دما، حداقل دما، ميانگين دما و تابش خورشيدي، هم چنين با در نظر گرفتن ارتفاع، طول جغرافيايي و عرض جغرافيايي) در مقياس روزانه، در 31 ايستگاه در گستره ي ايران در بازه ي زماني 2016-2007 مي باشد. بهترين مدل بر اساس معيارهاي ارزيابي RMSE،MAE ،ENSو R2انتخاب شد. از نتايج تجزيه و تحليل، مشخص شد كه مقادير پيشي بيني شده سازگاري خوبي با مقادير اندازه گيري شده در مدل برنامه ريزي بيان ژن(GEp ) دارد. در مدل GEp ، سناريوي eبه دليل در نظر نگرفتن ارتفاع، طول جغرافيايي، عرض جغرافيايي، بارش، رطوبت نسبي، حداكثر دما و حداقل دما، داراي ضريب همبستگي كمتر و خطاي بيشتري مي باشد و كارايي كمتري دارد. در اين مدل، در سناريوي cبا اضافه شدن پارامترهاي ميانگين دما و تابش خورشيدي، برآورد مطلوب تري از تابش خورشيدي حاصل مي شود. نتايج سناريوهاي cو eبسيار به هم نزديك مي باشد، اما سناريوي eدر پيش بيني تابش خورشيدي ضعيف تر عمل مي كند و بهترين مدل در اين مطالعه، سناريوي cمي باشد. زماني كه عرض جغرافيايي، بارش، رطوبت نسبي، حداكثر دما، حداقل دما، ميانگين دما و تابش خورشيدي براي پيش بيني تابش خورشيدي در نظر گرفته شود، نتايج دقيق تري حاصل مي شود. هم چنين، معيارهاي ارزيابي تحت سناريوي cبا 0.72=R2 ، 3.59=RMSE ، 2.82= MAE و 0.72= NSEدر بخش آموزش از ساير سناريوها بيشتر مي باشد. در مجموع روش GEp دقيق ترين نتايج را در تخمين تابش خورشيدي روزانه در گستره ي ايران دارد.