الگوي مديريتي در ژئوتوريسم مناطق بياباني و كويري ايران با تاكيد بر ملاحظات امنيتي (مطالعه موردي: منطقه مرنجاب)

ژئوتوريسم شاخه‌اي از اكوتوريسم است كه بر ارزش توريستي سيستم‌هاي سطحي زمين همگام با ارزش‌هاي جغرافياي انساني تأكيد دارد. آنچه امروزه بر مسئله كنوني دانش ژئوتوريسم دامن مي‌زند، نواقصي است كه در عرصه مديريت و تدوين راهبردهاي حفاظتي، بهره‌برداري هوشمندانه و تأمين امنيت مشاهده مي‌شود و مطالعات فعلي اين دانش نوپا، تنها بر اساس معرفي جاذبه‌ها، اولويت‌بندي و ارزيابي آن‌هاست و با دست‌آوردهاي اين دانش مبتني بر پايدارسازي محيط، احيا و بهره‌برداري از ميراث فرهنگي و رفاه اقتصادي جامعه بومي ميزبان، مطابقت ندارد. به همين دليل در دو دهه پيشين، روش‌هاي متنوعي براي شناسايي، اولويت‌بندي و ارزيابي ژئومورفوسايت‌ها در قلمروهاي مختلف كوهستاني، ساحلي، كارستيك، بياباني و ... تدوين‌شده و در حال انجام است. اين پژوهش بر آن است تا با ارائه و تدوين يك الگوي مديريتي، ابعاد جامع دانش ژئوتوريسم را از شناسايي تا مديريت موردمطالعه قرار دهد. از نظر روش‌شناسي تلفيقي از روش بومي‌شده ارزيابي، مطالعات ميداني و كتابخانه‌اي تشكيل مي‌دهد. در اين راستا تأكيد ويژه‌اي بر روي ملاحظات امنيتي و چالش‌هاي پيش روي آن شده است. چراكه در صورت محياشدن شرايط زيرساختي و الگوهاي رفتاري بوميان براي بهره‌برداري، در صورت فقدان امنيت، نمي‌توان انتظار توسعه اقتصادي و فرهنگي ناشي از مديريت ژئوتوريسم را داشت. بر اين اساس يافته‌هاي پژوهش، در راستاي فرآيند تدوين و اجراي الگوي مديريتي ژئوتوريسم در مناطق بياباني و كويري مرنجاب، مبتني بر راهبردهاي اجرايي و مطالعاتي اعم از شناسايي، ارزيابي، مؤلفه‌هاي مديريتي، امنيتي و ... است. نتايج نشان داد، پيش از تنظيم مؤلفه‌هاي مديريت طبيعي و انساني محوطه مرنجاب، لازم است ابتدا مؤلفه‌هاي مديريت نظم و امنيت در اين منطقه اعم از اقدامات ضروري (امنيت بهره‌برداري، امنيت انساني، تبليغات و ...) و همچنين اجراكننده اين مهم (نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران در شهرستان آران و بيدگل) را محور مطالعه قرار داد.