تبيين مفهوم خلق پول از هيچ در نظام بانكداري متعارف و حركت به‌سمت بانكداري اصل ذخيره كامل: كاربردي از مدل سازگار جريان ـ سهام

بحران‌هاي اخير مالي و بانكي در دنيا، سبب بروز نگراني‌هايي در ميان اقتصاد دانان در ارتباط با عدم كارايي بانكداري متعارف شده است. در بانكداري متعارف، بانك‌ها از طريق خلق اعتبار و خلق پول، سبب افزايش نقدينگي و تقاضا كاذب و در‌نتيجه بسياري از پيامدها نابسامان اقتصاد از جمله تورم، بيكاري، توزيع ناعادلانه، ركود و .... شده‌اند. در طي دهه‌هاي اخير تئوري‌هاي مختلفي در ارتباط با نظام بانكداري شكل گرفته است: 1) تئوري واسطه‌گري مالي بانك‌ها 2) تئوري اصل ذخيره جزئي و 3) تئوري خلق اعتبار. شواهد تجربي نشان مي‌دهد كه تئوري سوم، بر تئوري اول و دوم ارجحيت دارد. با‌اين‌حال با بررسي نظريات موافق و مخالف خلق پول در تفكرات اسلامي و غربي، الگوي بانكداري ذخيره كامل براي اصلاح نظام بانكي كه توسط اقتصاددانان غربي و اسلامي نيز مورد تأييد است پيشنهاد مي‌شود. از‌اين‌رو بر پايه مدل سازگار جريان ـ سهام (StockFlow Consistent Model) الگوي بانكداري ذخيره كامل و پيامدهاي ناشي از آن، از جنبه تئوري و تجربي مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج تجربي بيانگر اين است كه در چهارچوب اين الگو، بدهي‌هاي دولت مي‌تواند در بلندمدت به سمت صفر حركت كند و متغيرهاي كلان اقتصادي در وضعيت پاياي خود قرار گيرند. از‌اين‌رو حركت به سمت بانكداري ذخيره كامل و بانكداري اسلامي، نقش مهمي در جهت اصلاح نظام بانكي و دست‌يابي به يك وضعيت پايدار در اقتصاد خواهد داشت.