‌تأملي بر انديشه‌هاي آيت‌الله مهدوي كني (رحمت الله) در عرصه عدالت با تأكيد بر بخش اقتصاد‌

عدالت به‌عنوان يك فضيلت اخلاقي در سطح فردي و يك اصل اساسي در حيات اجتماعي همواره موردتوجه انديشمندان و متفكران گوناگون اسلامي بوده است. در انديشه‌هاي فقهي، اخلاقي و اقتصادي مرحوم آيت‌الله مهدوي‌‌كني (ع) نيز به شيوه‌ها و شكل‌هاي مختلف به مسئله عدالت از حيثيت‌هاي مختلف پرداخته شده است. بدون ترديد بررسي تفصيلي و شرح و بسط همه آموزه‌هايي كه انديشه ايشان براي حوزه مطالعات اسلامي عدالت دارد، نيازمند مجال گسترده‌تر است. در اين پژوهش با مطالعه و مرور برخي از مكتوبات و گفتارهاي در دسترس ايشان كه عمدتاً صبغه اقتصادي دارد، كوشش شده است تا آموز‌ه‌هاي كليدي اين مباحث براي مطالعات اسلامي حوزه عدالت بيان گردد. نسبت عدالت با حقيقت و فضيلت، نسبت عدل و احسان، نسبت عدل و قسط، مسئله ارتباط ميان فقه و عدالت و تبيين مفهومي «نسبيت عدالت» ازجمله سرفصل‌هاي مهم قابل ذكر در مباحث آن فقيه ارجمند معاصر است. بااين‌حال، به اقتضاي ورود ايشان به مباحث اقتصادي، آموزه‌هاي متعددي نيز در حوزه عدالت اقتصادي با محوريت مسائل گوناگون مانند «مالكيت» و «دستمزد» يافت مي‌شود. بخش پاياني پژوهش به مباحث ايشان پيرامون معاني گوناگون «دستمزد عادلانه» پرداخته شده و معناي مختار ايشان از اين مفهوم با تمايز ميان «دستمزد حقيقي» از «دستمزد قراردادي» مشخص شده است. آموزه‌هاي معرفتي ايشان در مطالعات عدالت حاوي نكات ارزشمندي است؛ لكن اشكالات و ابهامات نظري در حداقل دو محور تمايز ميان عدل و قسط و نگرش ساختاري به رابطه‌هاي اجتماعي مانند «رابطه كارگر و كارفرما» قابل طرح است.