كليدواژه :
جدول داده-ستانده , تراز تجاري سبز , خسارات زيست‌محيطي , صادرات , واردات
چكيده فارسي :
درطي دهه هاي اخير، الگوي نامتوازن تجارت خارجي و اثرگذاري آن بر انتشار ناعادلانه آلاينده ها در كشورهاي مختلف، موردتوجه سياست گذاران قرار گرفته است. به عبارتي، بايد علاوه بر برآورد آثار اقتصادي تجارت، خسارات زيست محيطي حاصل شده در حين تجارت نيز محاسبه گردد. ازاين رو در تحقيق حاضر، بابه كارگيري تكنيك داده-ستانده زيست محيطي، مجموع خسارات پولي حاصل از انتشار آلاينده ها و ارزش افزوده ايجادشده در فرآيند تجارت در نوزده بخش اقتصادي در سال 1398، برآورد و تحليل شده است. نهايتا ارزش افزوده خالص اصلاح شده با خسارات زيست محيطي در حين تجارت خارجي محاسبه شده است. برآوردها در سه سطح ( بخش هاي اقتصاد، هرواحد پولي از تجارت و در روابط با كشورهاي ديگر) انجام شده است. نتايج نشان ميدهد كشور ايران عليرغم داشتن كسري تجاري، واردكننده خالص آلودگي است. خالص خسارات زيست محيطي برابر 8/4 درصد ارزش افزوده خالص ايجادشده و 7/1 درصد كسري تجاري ايران در سال 1398 است. برآوردها در مرحله دوم، تاييدكننده خسارات بسيار بيشتر صادرات(2/60 دلار) در قياس با خسارات اجتناب شده در واردات (7/38 دلار) براي هرواحد پولي از تجارت هست. درواقع ساختار تجارت در كشور ايران، آن را تبديل به "بندرگاه آلودگي" نموده است. در سطح روابط تجاري با كشورهاي ديگر، بيشترين واردات آلودگي از كشور عراق و افغانستان انجام شده است. درحاليكه بيشترين صادرات آلودگي به ترتيب به كشورهاي آلمان،سوييس و فرانسه بوده است. درتجارت با كشور چين نيز آثار متقابل(تجارت با درآمد كمتر و خسارات زيست محيطي بيشتر) وجود دارد. با توجه به شرايط سخت اقتصادي و سياسي حاضر، بهترين استراتژي براي تحقق همزمان اهداف اقتصادي و زيست محيطي، توسعه جايگزيني واردات در گروه هاي مواد دارويي و بهداشتي، كشاورزي، خدمات تفريحي، هنري و گردشگري، محصولات نساجي، چوب، كاغذ و چرم، محصولات كامپيوتري الكترونيكي و نوري ميباشد. زيرا به ترتيب داراي كمترين نسبت خسارت زيست محيطي به ارزشافزوده در ميان گروه هاي اقتصادي با تراز تجاري منفي مي باشند. همچنين حداقل ميزان خسارات زيست محيطي براي هرواحد پولي تجارت در گروه هاي مذكور مشاهده مي شود.
چكيده لاتين :
In recent dacades,the unbalanced pattern of foreign trade and its impact on the unfair emission of pollutants in different countries, has been considered by policymakers.in addition to the economic effects of trade, its environmental effects should also be considered in calculating the real trade balance or "green trade balance". in the present study, using the input-output technique. monetary losses resulting and the added value created in the trade process, are estimated in nineteen sectors. The net environmental damage is equal to 4.8% of the net value added and 1.7% of Iran's trade deficit in 2019. The results show that Iran, despite having a trade deficit, is a net importer of pollution. Estimates in the second stage confirm the higher export losses ($ 60.2) compared to the avoided import losses ($ 38.7) for each monetary unit of trade. In fact,Iran is turned to “port of pollution” because of it’s structure. In terms of trade relations with other countries, most of the pollution was imported from Iraq and Afghanistan, while the most polluted exports were to Germany, Switzerland and France, respectively. In trade with China, there are also reciprocal effects (lower income trade and greater environmental damage). Given the current difficult economic and political conditions, the best strategy to simultaneously achieve economic and environmental goals is to develop import alternatives in the groups of pharmaceuticals and health, agriculture, recreational services, arts and tourism, wood, paper and leather textile products. Because they have the lowest proportion of environmental damage to value added among economic groups with a negative trade balance. Also, the minimum amount of environmental damage for each monetary unit of trade is observed in the mentioned groups. The comparison of the study findings with the results of other researches confirms the high potential of the pharmaceutical and health materials group in achieving both economic and economic goals during import substitution policy.
