تعيين شاخص كيفيت فيزيكي خاك‌هاي با بافت متوسط و سبك در استان خراسان رضوي

انتخاب مهم ترين ويژگي هاي فيزيكي كيفيت خاك و تجميع آنها در قالب يك شاخص، مي تواند به اخذ تصميمات صحيح مديريتي منابع و اراضي كمك شاياني نمايد. اين پژوهش با هدف تعيين شاخص كيفيت فيزيكي خاك در پنج كلاس بافتي لوم، لوم شني، لوم سيلتي، لوم رسي و لوم رسي سيلتي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي طرق در استان خراسان رضوي انجام شد. پس از نمونه برداري هاي لازم از خاك 30 نقطه و انجام اندازه گيري هاي صحرايي و آزمايشگاهي، تعداد 35 ويژگي فيزيكي خاك تعيين و با استفاده از روش آماري تجزيه مؤلفه هاي اصلي، مهم ترين ويژگي هاي فيزيكي كيفيت خاك تعيين گرديد. سپس با وزن دهي و استفاده از دو روش امتيازدهي خطي به ويژگي هاي منتخب، شاخص كيفيت فيزيكي خاك در قالب يك مقدار عددي محاسبه شد. نتايج نشان داد كه تنها شش ويژگي فيزيكي خاك شامل ميانگين قطر منافذ، آب قابل استفاده (ظرفيت مزرعه در مكش 100 سانتي متر)، تخلخل كل، انرژي انتگرالي دامنه رطوبتي با حداقل محدوديت (ظرفيت مزرعه در مكش 330 سانتي متر)، شاخص پايداري خاك دانه و آب قابل استفاده (ظرفيت مزرعه در مكش 330 سانتي متر) مي توانند حدود 90 درصد تفاوت خاك هاي مورد مطالعه را توجيه نمايند. مقايسه روش هاي مختلف محاسبه شاخص عددي كيفيت فيزيكي خاك نشان داد كه بيش ترين مقدار ضريب حساسيت مربوط به روش انتخاب متغيرها با استفاده از تجزيه مؤلفه هاي اصلي و وزن دهي آنها و استفاده از روش امتيازدهي در محدوده بين صفر و يك بوده و شاخص محاسبه شده با اين روش به‌عنوان مناسب ترين معيار جهت طبقه بندي خاك هاي مطالعه شده در قالب چهار كلاس كيفيت خاك مي باشد.