رتبه بندي عوامل مؤثر بر سوانح دريايي كشتي هاي تجاري در آب هاي آزاد با استفاده از تكنيك هاي تصميم گيري چندمعياره (مطالعه موردي: خليج فارس و درياي عمان)

هدف پژوهش حاضر شناسايي و رتبه بندي عوامل موثر بر سوانح دريايي شناورهاي غير نفتي در آب هاي آزاد خليج فارس و درياي عمان مي باشد. با مطالعه پيشينه ي پژوهش، عوامل موثر بر ايجاد سوانح دريايي شناسايي و با نظر كارشناسان و خبرگان دسته بندي شدند. سپس، با استفاده از تكنيك هاي تصميم گيري چند معياره شامل AHP، SWARA و Shanon وزن و اهميت عوامل تعيين گرديد. در نهايت با كمك روش هاي ميانگين رتبه ها، بردا و كُپلند نتايج تلفيق گرديد. جامعه آماري اين پژوهش، 20 نفر از كارشناسان و خبرگان اداره بنادر و دريانوردي در استان هاي بوشهر، هرمزگان، سيستان و بلوچستان بوده كه با سوانح دريايي آشنايي داشته اند. با استفاده از نمونه گيري تصادفي طبقه اي، از بين كارشناسان و خبرگان 10 نفر به عنوان نمونه آماري انتخاب شده اند. روش گردآوري داده هاي پژوهش، هم به صورت كتابخانه اي با مراجعه به پيشينه پژوهش و داده هاي مربوط به سوانح دريايي شناورهاي غير نفتي در آب هاي آزاد بوده و هم به صورت ميداني با مراجعه به كارشناسان و خبرگان حمل و نقل دريايي مي باشد. قلمرو موضوعي تحقيق، شناسايي سوانح دريايي شناورهاي غيرنفتي، قلمرو زماني سال هاي 1386 الي 1396 و قلمرو مكاني خليج فارس و درياي عمان مي باشد. طبق نتايج تكنيك AHP وزن معيارهاي پژوهش به ترتيب عبارتند از: خطاي انساني با 65.5 درصد مهمترين عامل در بروز سوانح دريايي، محيط و مسير با 13.4 درصد، شرايط فني كشتي با 9.5 درصد، برنامه ريزي شغلي با 6.4 درصد و شرايط زيست افزاري با 5.2 درصد در رتبه هاي بعدي قرار مي گيرند. طبق نتايج تكنيك سوارا، وزن معيارهاي پژوهش به ترتيب عبارتند از: خطاي انساني: 31.9 درصد، شرايط فني كشتي 24.6 درصد، محيط و مسير 17.9 درصد، برنامه ريزي شغلي 14.7 درصد و شرايط زيست افزاري 10.9 درصد. طبق نتايج تكنيك شانون وزن معيارهاي پژوهش به ترتيب عبارتند از: خطاي انساني 20.3 درصد، شرايط فني كشتي 20.1 درصد، برنامه ريزي شغلي 20 درصد، محيط و مسير 19.9 درصد و شرايط زيست محيطي 19.5 درصد مي باشند. در نهايت بر اسـاس نتـايج روش ميانگين رتبه ها، بردا و كپلند، عوامل موثر بر سوانح دريايي شناورهاي غير نفتي در آب هاي آزاد خليج فارس و درياي عمان به ترتيب عبارتند از: خطاي انساني، محيط و مسير، شرايط فني كشتي، برنامه ريزي شغلي و شرايط زيست افزاري.