آشكارسازي تأثيرات آنومالي‌هاي حرارتي ناشي از سيگنال‌هاي كلان‌مقياس جوي-اقيانوسي در رخدادهاي سفيد شدگي آبسنگ‌هاي مرجاني خليج‌فارس

سيگنال‌هاي دور پيوندي جوي اقيانوسي يكي از مهم‌ترين پيشرانه‌هاي آنومالي‌هاي منطقه‌اي اقليم است. اين الگوهاي دور پيوند اقليمي مي‌توانند با تغيير در ويژگي‌هاي دمايي سطح آب هر منطقه، نقش اساسي در رخداد سفيد شدگي و مرگ‌ومير كلوني‌هاي مرجاني داشته باشند. هدف اصلي اين تحقيق ارزيابي تأثير سيگنال‌هاي كلان‌مقياس جوي اقيانوسي بر اپيزودهاي سفيد شدگي آبسنگ‌هاي مرجاني خليج‌فارس است. در اين راستا دادهاي مربوط به 35 شاخص دور پيوند اقليمي طي دوره آماري 19802015(دوره 36 ساله) از مركز پيش‌بيني‌هاي اقليمي پايگاه جوي اقيانوسي ايالات‌متحده(NOAA)، اخذ گرديد. اپيزودهاي سفيد شدگي آبسنگ‌هاي خليج‌فارس نيز از پايگاه جهاني پايش جهاني مرجان‌ها، استخراج شد. نتايج حاصل از آناليز همبستگي بيانگر آن بود كه از بين 35 شاخص دور پيوند جوي اقيانوسي عمده تأثيرگذار در اقليم زمين، دو شاخص دور پيوندي نوسان چند دهه‌اي اقيانوس اطلس (AMO) و شاخص تغييرات دماي سطح آب اقيانوس آرام استوايي در منطقه NINO3.4، با آنومالي‌هاي دمايي سطح دريا در منطقه خليج‌فارس، همبستگي معني‌داري در سطح اطمينان 0.95 ارائه كرده است. همبستگي آشكارشده دماي سطح آب در منطقه خليج‌فارس در ماه‌هاي فصل گرم(ژوئن تا سپتامبر) كه بيشترين ريسك سفيد شدگي آبسنگ‌ها وجود داشته است، بيانگر آن بود كه دو شاخص AMO و NINO3.4، توانسته‌اند، به‌صورت معني‌داري اپيزودهاي سفيد شدگي را توجيه كنند. نتايج حاصل از تحليل فراواني رخدادهاي سفيد شدگي مرجان‌هاي خليج‌فارس، بيانگر آن بود كه همه رخدادهاي ثبت‌شده در ارتباط با فاز مثبت AMO بوده است. در مورد شاخص NINO3.4 نيز نتيجه مشابهي به دست آمد كه فاز مثبت اين الگوي دور پيوند باعث ايجاد دماهاي مخاطره‌آميز بالا در خليج‌فارس شده و رخدادهاي سفيد شدگي عمومي در صخره‌هاي مرجاني اين منطقه را ايجاد كرده است به‌طوري‌كه از 12 رخداد در منطقه، 7 مورد در فاز مثبت اين شاخص ثبت‌شده است و تنها 3 مورد در فاز منفي آن بوده است. با آگاهي از اينكه اين دو الگوي دور پيوند در بين 35 الگوي دور پيوند اصلي كنترل‌كننده اقليم، پيشرانه‌هاي اصلي ايجاد رخدادهاي سفيد شدگي و مرگ‌ومير مرجان‌ها در خليج‌فارس هستند، لذا با آگاهي و پايش دقيق اين الگوهاي دور پيوند، مي‌توان تا حدود زيادي اقدامات محافظتي را براي كلني‌هاي مرجاني منطقه با كارايي بالاتري انجام داد.