نظام حالت دهي و مطابقۀ الگوي كُناييِ زبان آراني در چارچوب برنامۀ كمينه گرا

Case-marking and Agreement System in Arani Language within the Theoretical Framework of Chomsky's Minimalist Program

آراني از گويش­هاي مركزي ايران است كه نياي آن مشخص نيست، اما به زبان پارتي، نزديك­تر است و زماني در مناطق گسترده­اي از ايران به كار مي­رفت، اما امروزه تنها محدود به شهر آران و بيدگل، در شمال شرقي استان اصفهان است. در بررسي و استخراج الگوي كنايي اين زبان، جملات و داده­ها به شيوۀ ميداني و گفت­ و­گو و مصاحبۀ حضوري با 20 گويشور جمع ­آوري شده، و در موارد معدودي از پرسش­نامه، و همچنين از مجموعه كتاب­هايي كه جملات اين زبان را گردآوري كرده ­اند استفاده شده‌است. نتايج نشان داد زبان آراني از الگوي كنايي گسسته پيروي مي­كند. بندهاي داراي ستاك فعل متعديِ زمان حال در اين زبان، الگوي فاعلي- مفعولي، و بندهاي داراي ستاك فعل متعدي گذشته از الگوي كنايي- مطلق تبعيت مي­كنند. همچنين فعل بند متعدي با مفعول ارجاع متقابل ندارد، بلكه در قالب سوم شخص مفرد ظاهر مي­شود. حالت كنايي فاعل به‌صورت ذاتي و مشروط به شرايط خاص اعطا مي­شود و با واژه­ بست مضاعف­ ساز بازنمايي مي­شود. در بندهاي داراي فعل مركب، ميزبانِ واژه ­بست، بخش غيرفعلي است.

This paper examines the case-marking and agreement system in Arani language within the theoretical framework of Chomsky's Minimalist Program (MP). Arani is one of the central dialects of Iran whose ancestry is unclear, but is closer to the Persian language (Boyce, 1998). The language has been extensively used in Iran for some time (Brunner, 1977), however, today it is limited to Aran-o-Bidgol, in the northeast of Isfahan province. In order to study and extract its ergative model, the sentences and data were collected through interviews with 20 speakers, and in a few cases, through questionnaires and a collection of books. The results of the data analysis showed that Arani language follows split ergativity. The present transitive verbs in this language represent the Nominative-Accusative pattern, and the past transitive verbs follow the Ergative-Absolutive pattern. In addition, the analysis of the data showed that the transitive verbs have no agreement with the object of the sentence, and they appear by default in the form of the third singular. The ergative case of the subject is inherent and conditional, and is marked by the doubling clitic. Also, in the compound verbs, the host of the clitic is the preverb of the compound verb.