اعتباريابي و رواسازي مقياس خودگزارشي ADHD بزرگسالان كانرز (CAARS–S:SV) در جمعيت ايراني

Validation of the Persian version of the Conner’s Adult ADHD Rating Scales–self-report (CAARS-S-SV)

مقدمه: اختلال كمبود توجه و بيش‌فعالي اغلب تا دوران بزرگسالي ادامه مي‌يابد. ابزارهاي تشخيص اين اختلال در كودكي، روايي و اعتبار مناسبي دارد، اما تشخيص آن در بزرگسالان كماكان با مشكلاتي همراه است. بنابراين اقداماتي در جهت ايجاد ملاك‌هاي اختصاصي براي تشخيص اختلال كمبود توجه و بيش‌فعالي بزرگسالان نياز است. در حال حاضر نسخه‌هاي متنوع مقياس‌هاي درجه‌بندي اختلال كمبود توجه -بيش‌فعالي بزرگسالان كانرز، استاندارد بين‌المللي براي ارزيابي اين اختلال دارد. روش: اين مطالعه به اعتباريابي، رواسازي و بررسي ويژگي‌هاي روان‌سنجي فرم فارسي نسخه خودگزارش‌دهي مقياس درجه‌بندي اختلال كمبود‌ توجهي - بيش‌فعالي بزرگسالان كانرز مي‌پردازد. روش مطالعه تحليلي - توصيفي از نوع مطالعات همبستگي – روان‌سنجي است. به‌منظور بررسي ويژگي‌هاي روان‌سنجي پرسشنامه در جمعيت بهنجار نمونه‌اي شامل 1021 آزمودني نسخه خودگزارش‌دهي مقياس درجه‌بندي اختلال كمبود توجه - بيش‌فعالي بزرگسالان كانرز و متغيرهاي دموگرافيك را تكميل كردند. براي تعيين همساني دروني و ثبات آزمون از ضريب آلفاي كرونباخ و همبستگي بين دو اجرا با فاصله‌ي 4 هفته‌ي آزمون استفاده شد. براي بررسي ساختار عاملي مدل فارسي و تأييد ساختار عاملي فرم اصلي آمريكايي، تحليل عاملي اكتشافي و تأييدي انجام شد. همچنين، به‌منظور بررسي روايي ملاك يا روايي تفكيكي پرسشنامه، نمونه‌اي شامل 77 بزرگسال مبتلا به اختلال كمبود توجه و بيش‌فعالي و 79 آزمودني سالم به‌عنوان گروه كنترل انتخاب شدند. تشخيص اختلال كمبود توجه و بيش‌فعالي از طريق مصاحبه‌ي باليني ساختاريافته بر اساس «دي. اس. ام.» انجام گرفت. نتايج: تحليل عاملي اكتشافي از طريق روش محورهاي اصلي، با توجه به چرخش متمايل ابليمين، انجام شد. آزمون كيزر – مير - اكلين، براي بررسي كيفيت نمونه‌گيري برابر با 0.912 و مقدار كرويت بارتلت با درجه آزادي 435 برابر با 2011.36 (0.0001>p)، به‌دست آمد، كه هر دو مقدار نشان دهنده‌ي مناسب بودن انجام تحليل عاملي اكتشافي است. لازم به ذكر است كه مدل سه عاملي، 68 درصد از واريانس متغيرها را تبيين كرد. همچنين، نتايج بدست آمده حاكي از همساني دروني يا ضريب آلفاي كرونباخ بسيار بالا براي خرده‌مقياس‌هاي پرسشنامه است. مقدار ضريب آلفاي كرونباخ براي سه عامل به ترتيب برابر با 0.802، 0.758 و 0.869 به‌دست آمد. نسخه‌ي فارسي مقياس درجه‌بندي اختلال كمبود توجه - بيش‌فعالي بزرگسالان كانرز: نسخه غربال‌گري خودگزارشي آن پرسشنامه روايي براي تشخيص‌گذاري بين بزرگسالان مبتلا به اختلال كمبود توجه و بيش‌فعالي و سالم است. نتايج تحليل عاملي تأييدي بر اساس 30 سئوال مقياس، با مدل اصلي آمريكايي برازش بالايي را نشان داد. به‌عبارت‌ديگر، شاخص‌هاي برازش تحليل عاملي تأييدي برازش بالايي را نشان دادند. نتايج بازآزمايي در دو اجراي پرسشنامه حاكي از ثبات اين تست در جمعيت ايراني است. بحث و نتيجه‌گيري: بر اساس يافته‌هاي به‌دست آمده مي‌توان نتيجه گرفت كه مقياس درجه‌بندي اختلال كمبود توجه - بيش‌فعالي بزرگسالان كانرز: نسخه غربال‌گري خودگزارشي داراي اعتبار و روايي بالا و همچنين، ويژگي‌هاي روان‌سنجي مناسبي است و نشان مي‌دهد استفاده از اين پرسشنامه در جمعيت ايراني مناسب است.

Background and Objectives: Attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) often persists into adulthood. Instruments for diagnosing ADHD in childhood are well validated and reliable, but diagnosis of ADHD in adults remains problematic. Attempts have been made to develop criteria specific for adult ADHD, resulting in the development of self-report and observer-rated questionnaires. To date, the Conner’s Adult ADHD Rating Scales (CAARS) are the international standard for questionnaire assessment of ADHD. Methods: The current study evaluates a Persian version of the CAARS self-report (CAARS-S-SV). Method of study is analytic-descriptive, from type of studies correlation-psychometric. In order to study the psychometric properties of the questionnaire in normal population, 1021 subject were recruited to fill out the CAARS-S-SV. To determine internal consistency and test consistency, Cronbach's alpha and the correlation between test-retest and test were used. An exploratory and confirmatory factor analysis was performed to examine the Farsi factor structure and confirm the structure of the original American version. Also, in order to determinate the Criterion validity or diagnostic validity, the sample consisted of 74 adult with ADHD and 75 controls. A case-control study was carried out (adult ADHD vs. non-ADHD). The diagnosis of ADHD was evaluated with the Structured Clinical Interview for DSM-IV (SCID-I). Results: Factor analysis was done with a Principle axis factoring analysis followed by an Oblimin rotation. The Kaiser-Meyer-Olkin measure of sampling adequacy tests was .912 (remarkable) and the Bartlett’s test of sphericity was 3 (435) = 2011.36, P < .0001, indicating the appropriateness of the factor analysis. This three-factor model accounted for 68% of the explained variance. The Cronbach's alpha coefficient of the three factors was 0.802, 0.758 and 0.869 respectively. The Persion version of the CAARS–S: SV is a valid and reliable scale to discriminate between ADHD adults and controls. A confirmative analysis that was based on the 30 items of the original American model showed a high model-fit. Also, the results confirm the internal consistency and stability of the test. Discussion and Conclusions: The confirmative factor analysis results in such a high model-fit that use of the American version is justified with respect to international multicenter studies, for which this instrument will be highly valuable.