ارزيابي ژنوتيپ‌هاي برنج (Oryza sativa L.) بر اساس برخي شاخص‌هاي مورفوفيزيولوژيك و بيوشيميايي

برنج يكي از مهمترين محصولات غذايي است كه غذاي ثابت بيش از نيمي از جمعيت جهان را شامل مي‌شود. هدف از اين مطالعه بررسي خصوصيات فيزيكي و شيميايي صفاتي نظير ارتفاع گياه، طول خوشه، تعداد پنجه مؤثر، تعداد كل دانه، تعداد دانه‎ پر، تعداد دانه پوك، وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيك، عملكرد اقتصادي، شاخص برداشت، شاخص كلروفيل، دوره رشد، فنول كل، ظرفيت آنتي‎اكسيداني بر اساس 2،2دي فنيل1پيكريل هيدرازيل (DPPH)، با 30 ژنوتيپ برنج در قالب طرح بلوك‎ كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه تحقيقاتي مؤسسه برنج آمل بود. نتايج نشان داد كه ارقام آمل 1 و بيجار از ايران به‌ترتيب داراي فعاليت آنتي‎اكسيداني و محتواي فنول كل بالاتري نسبت ساير نمونه‎هاي مرور شده در اين تحقيق بودند. بالاترين تعداد دانه كل، پر و وزن هزار دانه در ژنوتيپ IR56 مشاهده شد. ژنوتيپ ها بر اساس صفات زراعي و با روش UPGMA به پنج خوشه تقسيم شدند. بيشترين ميانگين عملكرد مربوط به خوشه چهارم و كمترين آن مربوط به خوشه پنجم بود. تجزيه و تحليل مؤلفه اصلي، 79.01 درصد از تغييرات كل را توجيه كرد كه صفات عملكرد اقتصادي، تعداد دانه كل و تعداد دانه پر بيشترين نقش را ايفا نمودند. دو جزء اصلي، 43 درصد اطلاعات مربوط به داده هاي خام از صفات مرتبط با عملكرد را ارائه دادند. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه استفاده از صفاتي مانند عملكرد اقتصادي، تعداد دانه كل و تعداد دانه پر مي تواند به‌عنوان يك استراتژي اصلاحي جهت نيل به ارقام برنج با عملكرد بالا به كار گرفته شود.