تجزيه‌وتحليل ژئوماتيك و خوشه‌بندي سه دوره باستان‌شناختي شهرستان خنج با استفاده از مدل VARIOGRAM

تجزيه‌وتحليل فضايي در باستان‌شناسي در زمينه‌هاي گوناگون باستان‌شناسي چشم‌انداز، آناليز آماري اهميت زيادي يافت. باستان‌شناسي فضايي روابط مكاني داده‌هاي باستاني، الگوهاي ايجادشده در اثر فعاليت‌هاي انساني و پيامدهاي آن در فضاي دروني محوطه‌هاي باستاني و محيط اطراف آنها را مطالعه مي‌كند. هدف اصلي پژوهش تجزيه‌وتحليل ژئوماتيك و خوشه‌بندي سه دوره باستان‌شناختي شهرستان خنج است. پرسش محوري پژوهش، توزيع مكاني محوطه‌هاي باستان‌شناختي دشت خنج بر اساس خوشه‌بندي دوره‌اي (پيش‌ازتاريخ، تاريخياسلامي، اسلامي) از چه الگوهايي تبعيت مي‌كند و چه عواملي در مكانيابي اين محوطه‌ها نقش ايفاي نموده‌اند؟ پژوهش حاضر به روش‌ توصيفي تحليلي است. ابتدا با مطالعات ميداني192 نقطه باستان‌شناختي در سه دوره دسته‌بندي و موقعيت مكاني آنها (طول و عرض جغرافيايي) ثبت گرديد. سپس بامطالعه ادبيات پژوهش جهت استخراج 8 شاخص مؤثر (فاصله از رودخانه، ارتفاع از سطح دريا، شيب، جهت شيب، شرايط اقليمي، پوشش گياهي، ميزان بارش، فاصله از روستا‌ها) در پراكنش مراكز و نقاط باستاني موجود در سطح شهرستان خنج در سطح 4دهستان شناسايي با استفاده از تكنيك دلفي استخراج شدند، وضعيت نهايي نقاط از طريق ابزار سمي واريوگرام در بخش Geostatistical analyst با نرم‌افزار ArcGIS تجزيه‌وتحليل شدند. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد؛ بيش از 45‌% محوطه‌ها در ارتفاع1100900m و درشيب 5 تا10‌% پراكنش يافته است، اقليم آنها با متوسط بارش100 تا 150mm كمتر، اقليم معتدل و مراتع اطراف آنها قابل آبياري است. ميانگين وسعت محوطه‌ها بيش از1هكتار و ميانگين فاصله از روستاها 3000m است. فاصله از منابع آب به‌طور ميانگين بيش از3 كيلومتر است، محوطه‌ها به‌صورت متمركز در نيمه شرقي و بخشي در قسمت جنوب‌شرق شهرستان پراكنش دارند.