بازتعريف الگوهاي طراحي مسكن معاصر بر اساس معيارهاي مردم شناختي در راستاي برنامه ريزي شهري (نمونه موردي: خانه هاي شهر بم)

هدف اصلي مسكن ايجاد محيطي سازگار با روش زندگي انسان است تا نيازهاي كمي، كيفي و‌اجتماعي را تأمين نمايد. در عصر جديد و شيوع بيهويتي فعلي، كليه ساخت‌و‌سازها به ‌سمت يكسان شدن پيش‌رفته است و به‌ علت ناديده انگاشتن كاربران و ‌يا عدم شناخت كافي نسبت به نيازهاي آنان، منجر به بروز مشكلاتي چون كاهش رضايتمندي، از بين رفتن هويت فرهنگي و مكاني شده است. در‌حاليكه توجه‌ به معماري برخاسته از انسانشناسي، باورهاي جامعه بومي و ‌بستر شهر كه در ‌طي زمان تحت تاثير عوامل مكاني و ‌فرهنگي شكل و‌محتواي خاصي يافته است. مقاله حاضر سعي دارد تا با ژرف‌كاوي كيفيت مسكن در خانه‌هاي سنتي ايران، مولفه‌هايي در جهت تبيين راهكارهاي مؤثر براي افزايش كيفيت مسكن معاصر به‌دست آيد. اين پژوهش به روش كيفي انجام شده و براي ارزيابي نهايي از روش تحليل سلسله‌مراتبي بهره گرفته شده و با نرم‌افزار اكسپرت‌چويس صورت گرفته و در نهايت اولويت‌بندي مولفه‌هاي مؤثر در شكلگيري فضاهاي مسكوني تدوين شده است. جمع‌آوري اطلاعات برپايه چك ‌ليستهايي جهت تكنيكهاي مصاحبه، مشاهده و از مطالعات اسنادي و كتابخانه‌اي و تحليل نقشه‌‌ها بهره گرفته شده است. در‌ادامه با بررسي عوامل اصلي مدلهاي مختلف، تعداد 22 مولفه مؤثر در شكلگيري فضاهاي مسكوني خانه‌هاي معاصر شهر بم بيان گرديد. سپس با تحليل معيارها و اعمال تأثيرات شيوه زندگي، نيازهاي انسان و شرايط جامعه معاصر با امتيازدهي مؤلفه‌‌ها و اولويت‌بندي شاخص‌ها، راهكارهايي براي بهبود جنبه‌هاي كيفي مسكن پيشنهاد گرديد. براساس نتايج اين پژوهش مولفه‌هاي موثر در طراحي فضاهاي مسكوني، به شش دسته زيست‌پذيري، معناپذيري، انعطاف‌پذيري، نظارتپذيري، رفتارپذيري و بازي‌پذيري طبقه‌بندي شد.