بزه‌ديدگي نهنگ‌ها در حقوق كيفري ايران؛ حمايت‌ها و چالش‌ها

نهنگ‌ها به عنوان يكي از گونه‌هاي آبزي نادر كه بزرگ‌ترين جان‌دار كره زمين ـ نهنگ آبي ـ را نيز در خانواده خود دارند، نيازمند حمايت حقوقي و كيفري ويژه هستند. حقوق بين‌الملل محيط‌ زيست هم به طور خاص با تصويب كنوانسيون بين‌المللي تنظيم صيد نهنگ مصوب 1946 و تشكيل كميسيون ناظر بر اين امر(IWC)، و هم به طور عام با تصويب اسناد ديگر از اين گونه‌هاي در معرض خطر انقراض حمايت كرده است. با وجود اين، نظام بين‌المللي هم در چيستي نهنگ ـ تعريف و گونه‌هاي آن ـ و هم در ضعف ضمانتاجراهاي كنوانسيون صيد نهنگ با چالش مواجه است. حقوق كيفري ايران نيز با تصويب قوانيني به طور عام از گونه‌هاي آبزي در برابر رفتارهاي آسيب‌زايي چون صيد و آلودگي حمايت كيفري به عمل آورده است. با وجود اين، حقوق كيفري ايران نيز علاوه بر چالش چيستي نهنگ، نبود هم‌گرايي تقنيني با كنوانسيون صيد نهنگ و ضعف پاسخ‌هاي كيفري با سه چالش‌ مهمِ همسان‌انگاري گونه‌هاي آبزي و نبود حمايت كيفري ويژه از پستانداران دريايي به خصوص نهنگ، جامع نبودن جرم‌انگاري حمايت‌مدار از نهنگ‌ها و يكسان‌انگاري منابع آلودگي مواجه است.