تعقيب مصرانه؛ مطالعه اي تطبيقي در حقوق كيفري ايران و ايالات متحده آمريكا

تعقيب مصرانه گونه‏اي مزاحمت است. گاه افراد با انگيزه‏هاي گوناگونِ خوب و بد، افرادي ديگر را پيوسته تعقيب كرده و مي‏پايند و بدين طريق موجب اذيت و آزار مي‏شوند. شايد تعقيب‏شونده، سرانجام ناگوارتري پيدا كند و بزه‏ديده جرايم شديدتري مانند قتل و تجاوز جنسي (تعقيب مصرانه مشدد) ‏شود. تعقيب مصرانه در كشورهايي مانند ايالات متحده آمريكا، به‏طور مستقل جرم‏انگاري و واكنش‏ها و تدابير ويژه‏اي، مانند دستورهاي حفاظت و محدوديت، نيز اتخاذ شده است. در حقوق كيفري ايران، جرمي با اين عنوان وجود ندارد، بلكه جلوه‏ها و مصاديقي از آن، از جمله ماده 619 قانون تعزيرات مصوب 1375، پيش‏بيني شده است كه جز تعيين مجازات، تدبير ديگري دربرندارد. موضوع اصلي اين مقاله تحليل ماهيت و اركان جرم تعقيب مصرانه و پاسخ‏دهي به آن در حقوق كيفري با روش تحليليتوصيفي و با رويكرد تطبيقي است. به نظر مي‏رسد باتوجه به تغيير در سبك زندگي و الگوهاي روابط اجتماعي، به‏ويژه با رواج شبكه‏هاي اجتماعيِ مجازي و پيام‏رسان‏ها، ارتكاب تعقيب مصرانه بسيار بيشتر و آسان‏تر از پيش شده است كه تنها با جرم‏انگاري‏هاي عام و واكنش‏هاي عادي، نمي‏توان بازدارندگي و پاسخگويي مناسب و مؤثر را انتظار داشت. بسنده كردن حمايت كيفري از بزه‏ديدگان اين رفتار به زنان و كودكان و نيز مقيد كردن آن به مكان‏هاي عمومي‏ و عدم توجه به تعقيب‏مصرانه مجازي، فقدان تدابير تأميني و منوط كردن حمايت‏هاي قانوني به پس از اثبات جرم، از مهم‏ترين نقصان‏هاي قانوني موجود است كه در مقايسه، كشورهاي با قانون تعقيب مصرانه، وضعيت بهتري دارند.