محمد بن زكرياي رازي: فيلسوف دگرانديش يا طبيب فيلسوف‌نما

محمد بن زكرياي رازي يك از چالش برانگيز ترين شخصيت‌ها در تاريخ علم در جهان اسلام است. صرف نظر از چالش در مورد آراء فلسفي، طبي يا ديني او،‌ يكي از چالش ها ي دامنه‌‌‌‌دار نسبت زكريا با انديشه فلسفي و جايگاه و مقام او در فلسفه است.‌ از يك سو برخي مهمترين بعد شخصيت علمي رازي را بعد طبي‌ او مي دانند و تاملات رازي در فلسفه و الهيات را نوعي فضولي و خروج از‌ حد شخصيت علمي اش قلمداد مي كنند و از سويي ديگر برخي ضمن اذعان به مقام بزرگ رازي در طب،‌ مهمترين وجه شخصيت علمي رازي را ديدگاه هاي فلسفي الهياتي او مي دانند؛‌ به گونه اي كه او را در آزادانديشي و عقل‌گرايي با دانشمندان عصر روشنگري مقايسه مي كنند و حتي او را يگانه فيلسوف در جهان اسلام مي دانند. مطالعه آثار به جاي مانده از رازي نشان مي دهد كه تفاوت رازي با ساير فلاسفه نه در فاصله داشتن او از انديشه فلسفي بلكه در روش و آراء خلاف مشهور وي در مباحث فلسفي و الهياتي است. شواهد و ادله كافي براي فيلسوف ناميدن محمد بن زكرياي رازي وجود دارد كه در متن مقاله سعي شده است اين شواهد با تفصيل بررسي شوند.‌ از جمله:كثرت‌ و تنوع تاليفات رازي در فلسفه و الهيات،‌ نگاه انتقادي رازي به فلاسفه پيش از خود، گذر از مرحله شرح آراء ديگران و رسيدن به مقام نظريه‌پردازي، تصريح و تاكيد مكرر رازي بر‌ اهميت و ضرورت‌ فلسفه‌، پيگيري صادقانه و مجدانه پرسش هاي بنيادي،‌ آزادانديشي و خروج از سيطره مشهورات و‌.....