عدم تقارن تاثيرگذاري تكانه‌هاي پولي در دوره‌هاي فراواني و كمبود درآمدهاي نفتي: مطالعه موردي ايران

در اقتصادهاي در حال توسعه و صادركننده نفت مانند ايران دو عامل محدوديت دسترسي به بازارهاي مالي داخلي و بين‌المللي و شيوه تامين كسري بودجه كه در دوره‌هاي ركود و رونق با توجه به جريان منابع ارزي حاصل از صادرات نفت تغيير مي‌كنند در محيط سلطه بودجه‌اي، باعث مي‌شود تا تكانه‌هاي پولي در دوره‌هاي رونق و ركود تاثير نامتقارني بر شكاف توليد و تورم داشته و سازوكار انتقال سياست پولي وابسته به وضعيت اقتصادي باشد. در مقاله حاضر از يك الگوي خودرگرسيون برداري ساختاري غيرخطي براي بررسي اين موضوع استفاده شده است. در اين الگو شناسايي تكانه‌هاي پولي و مالي با در نظر گرفتن وجود سلطه بودجه‌اي به عنوان يك مكانيزم تشديد موثر بر تغييرات ابزار سياست پولي به صورت بلوك عطفي انجام شده است. سپس با استفاده از روش آئورباك و گرودنيچنكو (2012) دوره‌هاي فراواني و كمبود درآمد صادراتي نفت در بازه زماني 13961369 شناسايي شد. به منظور تحليل پويايي‌هاي ناشي از تكانه‌هاي پولي و مالي در هر يك از دوره‌هاي فراواني و كمبود از توابع واكنش مبتني بر روش تصوير موضعي معرفي شده توسط جوردا (2005) استفاده شده است. نتايج به‌دست آمده از اين تحليل تجربي نشان مي‌دهد كه تاثير تكانه‌هاي پولي بر (شكاف) متغيرهاي توليد و تورم در اقتصاد ايران در دوره‌هاي رونق و ركود نامتقارن است. تاثير تكانه پولي بر تقويت توليد در دوره‌هاي فراواني معنادار بوده، اما اين تكانه‌ در دوره‌هاي كمبود تاثير معناداري بر توليد ندارند. علاوه بر اين، تاثير تكانه پولي بر تورم در دوره‌هاي كمبود بيشتر و بادوام‌تر از دوره‌هاي فراواني است.