بررسي مقايسه‌اي «انسان كامل» قونوي و «انسان روحاني» بوناونتوره (بر پايه‌ رساله‌هاي مرآه‌العارفين و سير نفس به‌سوي خدا)

قونوي با نگاهي وحدت‌ وجودي، در رساله‌ «مرآه‌العارفين»، انسان كامل را به‌مثابه‌ آينه‌اي براي حق و حق را نيز به منزله‌ آينه‌اي براي انسان كامل معرفي مي‌كند. بوناونتوره نيز با ديدگاهي وحدت شهودي، در رساله‌ «سير نفس به‌سوي خدا»، طرحي براي نائل.شدن به مقام انسان روحاني از طريق صلح و نقش قواي طبيعي انسان در ظهور تأمل روحاني خداوند ترسيم مي‌كند. پرسش‌ اين است كه مباني انسان‌شناسي عرفاني قونوي و بوناونتوره بر پايه‌ رساله‌هاي يادشده چيست؟ مصاديق انسان كامل و انسان روحاني در همان رساله‌ها چه كساني‌اند؟ نتيجه‌ اين پژوهش توصيفي‌تحليلي اين است كه از ديدگاه قونوي، عصاره‌ انساني، همان انسان كامل است و او حلقه‌ واسط ميان ظهور وجود واحد و بطون وجود واحد است و از همين حيث، آينه‌ هر دو به‌شمار مي‌آيد؛ و نيز انسان روحاني در انديشه‌ بوناونتوره كسي است كه در مراتب سلوك عرفاني خود، خداوند را از طريق طبيعت، نفس خويش و لطف حق، به تأمل بنشيند و به صلح روحاني دست يابد. مصاديق انسان كامل قونوي حضرت محمد صلي الله عليه و آله وسلم و امام علي عليه السلام و مصاديق انسان روحاني بوناونتوره، حضرت مسيح عليه السلام، پولس رسول و فرانسيس قديس هستند.