ضرورت شناسايي و تدوين شاخص‌هاي موضوعي علم، فناوري و نوآوري: مطالعه موردي: حوزه واكسن و فرآورده‌هاي بيولوژيك

هدف: هدف از اين پژوهش، تبيين ضرورتِ شناسايي و تدوين شاخص‌هاي موضوعي و اختصاصي علم، فناوري و نوآوري در حوزه واكسن و فراورده‌هاي بيولوژيك ، است. روش پژوهش: از روش كتابخانه‌اي و سندي استفاده شده است. اين پژوهش به ترتيب در 3 مرحله به شرح زير صورت گرفته است: الف. تمامي اسناد بالادستي كلي و موضوعي مرتبط با واكسن و فرآورده‌هاي بيولوژيك كشور به منظور پي‌بردن به اهميت اين حوزه و استخراج اهداف، شاخص‌ها و برنامه‌هاي مربوط به اين حوزه، بررسي شدند. ب. به منظور شناسايي فعاليت‌هاي اصلي علم، فناوري و نوآوري در حوزه ساخت و توسعه واكسن و فرآورده‌هاي بيولوژيك، منابع اطلاعاتي مربوطه بررسي شدند. ج. در نهايت، فعاليت‌هاي علم، فناوري و نوآوري در اين حوزه با شاخص‌هاي موجود مقايسه شدند تا ميزان پاسخگويي شاخص‌هاي موجود براي پايش و نظارت بر فعاليت‌ها و برنامه‌هاي اين حوزه مشخص شود. يافته‌ها: تمامي اسناد بالادستي بر اهميت علم، فناوري و نوآوري و ضرورت پايش، ارزيابي و سنجش آن در حوزه واكسن و فرآورده‌هاي بيولوژيك تاكيد نموده‌اند. در پژوهش‌هاي پيشين فقط 2 شاخص بسيار كلي در حوزه علم و فناوري واكسن و فرآورده‌هاي بيولوژيك يافت شد. فعاليت‌هاي اصلي استخراج شده از منابع اطلاعاتي مرجع و معتبر تخصصي در مورد حوزه واكسن و فرآورده‌هاي بيولوژيك بيش از 100 مورد مشاهده شد. نتيجه‌گيري: ساختار و محتواي تمامي اسناد بالادستي دربرگيرنده جهت‌گيري‌ها، سياست‌ها، الزامات و شاخص‌هاي كلي و عمومي است و قرار نيست به ريز ريز موارد اشاره مفصل بشود. بلكه ذكر موضوع‌ها و مباحث در اسناد بالادستي، نشانه اهميت آن موضوع است. با استفاده از فقط 2 شاخص بسيار كلي، نمي‌توان بيش از 100 فعاليت اصلي اين حوزه را ارزيابي و پايش نمود. بخش واكسن و فرآورده‌هاي بيولوژيك كشور نيز به دنبال هم‌راستايي با ديگر بخش‌ها و در راستاي تحقق اهداف اسناد بالادستي نيازمند تدوين شاخص‌هاي اختصاصي علم، فناوري و نوآوري است. در مجموع، به نظر مي‌رسد كه شاخص‌هاي موجود و كلان علم، فناوري و نوآوري، پاسخ‌گوي نياز ارزيابي، پايش و سنجش مستمر فعاليت‌هاي حوزه واكسن و فرآورده‌هاي بيولوژيك نيست. بنابراين، شناسايي و تدوين شاخص‌هاي اختصاصي اين حوزه امري ضروريست.