تبيين نحوه ي اثر نيروهاي مؤثر بر دگرگوني شهر كرج با تأكيد بر دوره ي زماني 1335-1390

كرج در آغاز سال هاي 1300، شهري كوچك بوده است و در سال 1335، تنها نزديك به پانزده هزار نفر جمعيت داشته است. اما در واپسين سال هاي قرن چهاردهم، به چهارمين شهر بزرگ ايران تبديل شده است. عوامل اين رشد سريع و تأثير آن بر فرم شهر، آنگونه كه بايد مورد بررسي قرار نگرفته است. اين مقاله به توصيف، كشف و تبيين عوامل گسترش سريع شهر كرج مي پردازد و تأثير اين گسترش سريع بر فرم شهر را بررسي كند. با اين هدف با استفاده از تحليل تاريخي تفسيري، مراحل دگرگوني فرم شهر كرج را مطالعه كرده است و با استفاده از مطالعه ي اسنادي، به سه نيروي «قلمرو»، «قدرت» و «تفاوت» پرداخته كه دگرگوني شهر كرج را موجب شده اند. نتايج نشان مي دهد، رشد انفجاري كرج بيشتر متأثر از مؤلفه ي قدرت و بازتابنده ي سياست هاي تمركزگرايي و صنعتي سازي دولت ها در قرن چهاردهم شمسي و بورس بازي زمين و مسكن است. متأثر از اين مؤلفه ي قدرت، طبيعت دوم ايجاد شده است كه نتيجه ي آن تغيير محيط طبيعي و مهاجرت اقشار و گروه هاي مختلف در كرج است. اين حضور، به شكل گيري مؤلفه ي تفاوت منجر نشده است و صرفاً به همجواري اين گروه ها انجاميده است. نتيجه ي دگرگوني كرج، به پيدايش مفهومي به نام مناسبات همجواري منجر شده است.